- Türkiye – AB Zirvesi 29 Kasım Pazar günü gerçekleştirildi. Başbakan Ahmet Davutoğlu AB kurumları liderleri ve 28 üye ülke liderinin katılımıyla gerçekleşen zirvede Türkiye’nin AB’ye katılım sürecinin yeniden canlandırılması kararı alındı. Göç politikası alanında ortak politikalar toplantının ana gündem maddesiydi. Zirve buluşmasının AB –Türkiye ilişkilerinde önemli bir gelişmeye işaret ettiği değerlendirildi. Zirvenin başkanlığı AB Konseyi Başkanı Donald Tusk tarafından yürütüldü.
Toplantının sona ermesinin ardından Başbakan Davutoğlu AB Konseyi Başkanı Tusk ve AB Komisyonu Başkanı Juncker ortak bir basın toplantısı gerçekleştirdi. Yayımlanan ortak açıklamada Zirve’de ele alınan konular ve kararlar şu şekilde listelendi:
• Ortak zorlukların aşılması önem taşımaktadır.
AB Konseyi 15 Ekim Zirve kararlarında ele alındığı üzere Türkiye AB katılım süreci yeniden canlandırılmalıdır. AB ve Türkiye mevcut bağları ve dayanışmayı geliştirmeyi ortak geleceklerini hazırlamak üzere sonuç odaklı eylemler gerçekleştirmeyi taahhüt etmektedir. Taraflar “Avrupa projesinin” pekiştirilmesi için mevcut risk ve tehditlerin uyum içerisinde ele alınması yönünde kararlılık sahibidir. G-20 Antalya ZirvesiSonuç Bildirgesi ve Birleşmiş Milletler GüvenlikKonseyi 2249 sayılı kararı ile uyum içerisinde terörle mücadele öncelik olarak belirlenmektedir.
• Bu amaç doğrultusunda Türkiye – AB ilişkilerinin henüz tam olarak hayata geçirilememiş önemli potansiyelinin değerlendirilmesi için daha sık ve sistematik üst düzey diyalog elzemdir. Bu çerçevede taraflar yılda iki kez uygun bir formatla düzenli zirve toplantıları gerçekleştirmeyi kararlaştırmıştır. Zirve toplantıları ilişkilerin geliştirilmesi yönünde atılan adımların değerlendirilmesi ve uluslararası konuların ele alınması için bir platform oluşturacaktır. Terörle mücadele dâhil olmak üzere dışişleri ve güvenlik politikası alanında düzenli diyalog ve işbirliği geliştirilmelidir. Bu bağlamda Bakanlar / Yüksek Temsilci / AB Komiseri düzeyinde düzenli politika diyaloğu toplantıları gerçekleştirilecektir. Bu toplantılar Ortaklık Konseyi toplantılarına ek olarak düzenlenecektir. Aynı zamanda anahtar konularda üst düzey diyalog sürdürülecektir.
• 17 numaralı (Ekonomik ve Parasal Politika) müzakere başlığının açılması için 14 Aralık 2015’de Hükümetler Arası Konferans geçekleştirilecektir. Ek olarak AB Komisyonu 2016 yılının ilk çeyreğinde üye ülkelerin tutumlarından bağımsız olarak ek başlıkların açılması için çalışmaları tamamlayacaktır. Gelecek dönemde bu tür ön hazırlık çalışmaları farklı başlıklar için başlatılabilecektir.
• Türkiye üye ülkeler arasında ayrım gözetmeden Vize Serbestîsi Yol Haritası kriterlerinin yerine getirilmesi sürecini hızlandırmayı taahhüt etmektedir. Bu yönde AB Komisyonu tarafından hazırlanacak ikinci ilerleme raporu Mart 2016’da sunulacaktır. Vize serbestisi sürecinin tamamlanması Yol Haritası gerekliliklerinin tam olarak yerine getirilmesi böylece Türk vatandaşları için Schengen Alanı’nda vize gerekliliklerinin Ekim 2016’da kaldırılması yönünde değerlendirmeyi içerecek AB Komisyonu üçüncü ilerleme raporunun 2016 son baharında yayımlanması için AB – Türkiye Geri Kabul Anlaşması Haziran 2016’da tam olarak uygulanmaya başlanacaktır.
• AB Türkiye’de acil ve sürekli insani yardım sağlayacaktır. Türkiye’ye sağlanan genel AB mali desteği önemli oranda artırılacaktır. AB Komisyonu geçici koruma altında olan Suriyeliler ve ev sahibi topluluklara yönelik etkili ve tamamlayıcı destek eylemlerinin koordinasyonunun sağlanması yönünde
“Türkiye Sığınmacı Aracı”nı oluşturmuştur. AB 3 milyar € ek kaynak sağlayacaktır. Bu destek gelişmekte olan şartlar göz önünde bulundurularak yeniden değerlendirilecektir. Türkiye 2 2 milyon Suriyeliye ev sahipliği yapmaktadır ve bu çalışmalar kapsamında 8 milyar $ harcamıştır. Dolayısıyla Türkiye - AB işbirliği kapsamında yüklerin paylaşımı ilkesinin önemi vurgulanmaktadır. Üye ülkelerin katkıları ve mültecilerin yeniden yerleştirilmesi üzerine AB programları bu çerçevede değerlendirilmelidir.
• Suriye’deki durum sonucunda oluşan krizin ele alınması için geçici koruma altında olan Suriyelilere destek ve göç yönetimi alanında işbirliğinin artırılmasına yönelik geçici olarak 15 Ekim’de kabul edilen Ortak Eylem Planı uygulamasının başlatılması kararlaştırılmıştır.
Ortak Eylem Planı göç akışlarının düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesini ve yasadışı göçün ele alınmasını sağlayacaktır. Uluslararası koruma ihtiyacı içinde olmayan göçmenlerin AB ve Türkiye’ye seyahatlerinin önlenmesi mevcut ikili geri kabul anlaşmalarının uygulanmasının sağlanması ve uluslararası koruma ihtiyacı içinde olmayan göçmenlerin menşe ülkelerine hızla geri dönüşlerinin sağlanmasına yönelik taraflar arasında işbirliği artırılacaktır. Türkiye geçici koruma altında olan Suriyelilerin sosyo-ekonomik durumlarının iyileştirilmesi için ek tedbirler alma kararını paylaşmıştır. Taraflar kaçakçılık ağları ile mücadeleye yönelik kararlı ve hızlı adımlar atacaktır.
• Aralık 2014’te gerçekleşen Genişleme Politikası üzerine AB Konseyi toplantısı kararlarında ele alındığı üzere Türkiye - AB Üst Düzey Ekonomik Diyalog Mekanizması’nın oluşturulması üzerine çalışmalar sürmektedir.
Bu mekanizma ile ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve iş dünyası temsilcilerini bir araya getirecek bir platform oluşturulması hedeflenmektedir. Bu platform 2016 yılının ilk çeyreğinde oluşturulacaktır.
• Ankara’da 16 Mart 2015’te başlatılan Üst Düzey Enerji Diyalogu ve Stratejik Enerji İşbirliği olumlu bir gelişmedir. Küresel ve bölgesel düzeyde enerji işbirliğine ilişkin düzenli bilgi paylaşımı taraflar için fayda sağlamaktadır. Bu toplantıların ikincisi 2016 yılının ilk çeyreğinde gerçekleştirilecektir.
• Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik hazırlık çalışmaları değerlendirilmiştir. Hazırlık çalışmalarının tamamlanması sonrası resmi müzakereler 2016 yılının sonuna doğru başlatılabilir.
• Tüm bu çalışmalar eşzamanlı olarak yürütülecek ve yakından takip edilecektir. Türkiye ve AB ilişkilerde yakalanan ivmenin somut sonuçlar doğurması için güncel gündem maddeleri üzerinde ortak ilerleme sağlama konusunda kararlıdır.