Bakan Günay, Troya’nın milattan önce 3’üncü bin yıla tarihlenen Erken Tunç Çağı tabakalarına ait olduğu ortaya konan takıların 1966’da Penn Müzesi tarafından iyi niyetle ve ABD kanunlarına uygun olarak satın alındığını; ancak kanunsuz bir şekilde ülkeden çıktığını aktardı. Tanıtım sonrasında Bakan Günay eserlerle fotoğraf çektirdi.
Amerika’da Pensilvanya Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi’nde (Penn Müzesi) bulunan Troya Antik Kenti’ne ait küpe, kolye, diadem, bilezik ve pendant olmak üzere 24 parçadan oluşan eserler doğduğu topraklara döndü. 1 Eylül’de Bakanlık görevinin tam beşinci yıldönümünde eserleri aldıklarını vurgulayan Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, “Bu güzel bir armağan oldu” dedi.
Bakan Günay, Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde düzenlediği basın toplantısıyla, 19’uncu yüzyılda yabancı hafírler (ilk kazıcılar) ve daha sonraki yıllarda kaçak kazı yapan kişiler tarafından ülke dışına çıkarılan eserleri tanıttı.
Makaleden izi bulundu
Eserlerin izine Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Şubesi uzmanlarının çalışmaları sonrasında ulaşıldı. Yerli yabancı yayınların, web siteleri ve katalogların takibini yapan uzmanlar, 2009 yılında yayımlanan bir makalede yaptıkları inceleme sonrasında Penn Müzesi’nde bulunan 24 parçalık Troya eserlerinin Anadolu topraklarına ait olduğunu belirlediler.
Troya’nın milattan önce 3 bin yıla tarihlenen Erken Tunç Çağı tabakalarına ait olduğu ortaya konan takıların 1966’da Penn Müzesi tarafından iyi niyetle ve ABD kanunlarına uygun olarak satın alındığı; ancak kanunsuz bir şekilde ülkeden çıktığı tespiti yapıldı.
Esere karşılık sergi
2009’da başlatılan görüşmeler sonrasında Penn Müzesi ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arasında bir protokol imzalandı. Eserlerin iadesi için herhangi bir bedel talep etmeyen müze yetkilileri sadece Bakanlık ile bir işbirliği talebinde bulundu. Penn Müzesi yetkilileri, 2016’da Gordion kökenli eserlerin müzelerinde sergilenmesini istedi. Talebi kabul eden Bakanlık, iadesi sağlanan eserleri 2012’de inşaatına başlanacak olan Çanakkale Troya Müzesi’nin çalışmaları tamamlanana kadar, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde teşhir edecek.
5 yılda 3 bin 336 eser
1993-2003 arasında 869, 2003-2007 arasında bin, 2007 Eylül ayından bu tarihe kadar da 3 bin 336 eserin Türkiye’ye iadesinin sağlandığını belirten Bakan Günay şunları kaydetti:
“Bu son getirdiğimiz eserler Troya kökenli. Troya, Homeros’un İlyada’sında geçen, bir anlamda ‘antik çağların İstanbul’u’ diyebileceğimiz bir şehir. 9 kez yıkılıp yeniden yapılmış. Eserler, Alman Arkeolog Schliemann tarafından yapılan kazılarda ortaya çıkarılmış. O sırada hafirler tarafından birçok eser yağmalanmış ve dünyaya çıkarılmış. Bunların bir kısmı Almanya’daydı, savaş sırasında da Rusya’ya gitmiş. Troya kazılarından çıkanların bazıları şu anda Puşkin Müzesi’nde sergileniyor. Biz onları da almak için yoğun çaba gösteriyoruz. Getirdiklerimiz Osmanlı’nın da iade için ilk yargı konusu yaptığı objeler bunlar.”
