Gözlerin ışığı algılama yetisinin anne karnındaki ilk 6-8 haftadan itibaren başladığını belirten Göz Hastalıkları ve Sağlığı Uzmanı Opr. Dr. Şehvar Nefesoğlu, gebeliğin 31. haftasında pupilla ışık refleksinin oluşmaya başladığını söyledi.
Bebeklerin parlak ışığa karşı göz kırpma refleksi ise, doğumdan birkaç gün sonra ortaya çıkıyor. Fakat bebeğin gözlerinde göz bebeği küçülmesi (miyozis) bulunduğu için bu durumu tespit etmenin güç olduğunu aktaran Dr. Nefesoğlu, bebeğin göz gelişimi hakkında şu bilgileri verdi:
“Bebekler, 6 haftalık olduğunda anne-baba ile göz teması kurabilir duruma gelir. Ancak bebeğin gözlerini sağa-sola doğru hareket ettirmesi erişkinlere göre daha yavaş olur. Bebek 2-3 ayda parlak objeleri takip etmeye başlar. Bu durum prematüre bebeklerde geç başlayabilir. Bebekler genellikle 6. haftada bir objeye odaklanabilir ve bakabilir duruma gelir. Bebeklerin ilk 2-3 ay gözleri birbirinden bağımsız hareket edebilir. Fakat bu durumun 4. aydan sonra devam etmemesine dikkat edilmelidir. Ayrıca çocuklarda gözde titreme (nistagmus) ve bastırarak gözü kaşıma gözlemleniyorsa görme zayıflığından şüphelenilmelidir.
RETİNA 8. AYDA GELİŞİR
Bebeklerin retina gelişimi fetüste geçirilen 8. ayda tamamlanır. Periferik temporal retina ise gelişimini 9.ayda bitirir. Ancak göz, doğumdan sonra gelişmiş sayılır. Doğumdan sonraki 6. haftada kornea 51 dioptriden 44 dioptriye gelir. 6 ayda lens gücü 34 dioptriden 28 dioptriye, 1 yılda ise gözün ön ve arka uzunluğu 1 mm’den 20 mm’ye ulaşır.
GÖZ KASLARININ GELİŞİMİ İLK 1 YILDA TAMAMLANIR
Doğumda bebeğin gözünün ön-arka uzunluğu yaklaşık 17 mm’dir. Yani bebek gözünün uzunluğu erişkin gözünün yüzde 70’i, büyüklüğü ise yüzde 50’si kadardır. Doğumdan sonra gözün ön kısmı yani kornea, lens ve iris retinaya göre daha hızlı gelişir. Göz kaslarının gelişiminde bilhassa ilk 1 yılda hızlı bir değişim gözlenir. Bu nedenle 6-9 aydan önce bebeklere şaşılık cerrahisi önerilmez ve uygulanmaz. Ayrıca optik sinir gelişimi doğumda erişkin düzeyine yakındır. Gebeliğin 6-10. haftalarında sinirsel gelişim anormalliği (optik sinir hipoplazisi) varsa bu durum ciddi bir problemin işareti olabilir.
DOĞUMDAN SONRAKİ 2. AYDA RENK ALGILAMA ÖZELLİĞİ KAZANILIR
Bebeklerin gözlerinin renk görmeye ve algılamaya başlaması 2 veya 3 aydan sonra başlar. Fakat bebeklerin erişkin renk görme seviyesine ulaşması 2-3 yaşını bulur. Bebeklerin ay ay gelişimi ele alınırsa;
• 2. ayda bebek, anne babaya gülümser,
• 4. ayda bebek objeleri gözleri ile arar,
• 6. ayda bebek eline obje alabilir, onunla oynayabilir,
• 1 yaşına geldiğinde ise karalama ve boyama yapabilir.
GEBELİKTE GÖRME GELİŞİMİ OLUMSUZ ETKİLENEBİLİR
Gebelikte bebeklerin görme gelişimi ile ilgili risk oluşturabilecek bazı faktörler bulunduğuna vurgu yapan Nefesoğlu, “Bunların başında alkol, uzun süreli ilaç kullanımı, sigara, aşırı çay ve kahve tüketimi gelir. Ayrıca epilepsi gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan antikonvülzanlar, hormonlar, gebeliğin erken dönemlerinde maruz kalınan radyasyon, kansızlık, yüksek tansiyon, kanamalar ve geçirilmiş enfeksiyonlar da bu faktörler arasında sayılabilir. Gebeliğin bilhassa ilk 2 ayında bu risk faktörleriyle karşılaşmak göz problemlerinin görülme olasılığını ve problemin seviyesini arttırabilir” dedi.
GÖRME VE İNCE HAREKET GELİŞİMİ 3. AYDA BAŞLAR
Gözle takip yeteneğinin doğumdan itibaren yavaş yavaş artarak geliştiğini, 3. aydan itibaren bebeğin artık tüm kişi ve objeleri takip eder hale geldiğini belirten uzman, bu süreçteki durumu ise şöyle sınıflandırdı:
3-5 ay: Bebek ellerini incelemeye başlar,
6-8 ay: Nesneleri elden ele geçirir,
9-10 ay: Başparmak ve parmak arası ile objeleri kavrar ve düşürdüğü eşyaları arar,
18 ay: 3 oyuncağını üst üste koyabilir,
3 yaş: Çizgi ve halka çizebilir, renkleri tanımaya başlar,
4 yaş: Çöp adam çizebilir.
BEBEĞİN GÖZ GELİŞİMİ İÇİN BALIK TÜKETİMİNE DİKKAT
Anne adayının gebelik sürecinde, bebeğin göz gelişimi için balık tüketimine özen göstermesi gerektiğinin altını çizen Opr. Dr. Şehvar Nefesoğlu, “Çünkü uskumru, somon balığı ve alabalık gibi yağlı balıklarda bulunan omega 3 yağ asitleri bebeğin göz gelişimi için büyük önem taşır. Balık tüketimi ayrıca anneyi yüksek tansiyon ve erken doğuma karşı da korur” şeklinde konuştu.
