Seçim takvimine göre, seçimin başlangıç günü kabul edilen dün muhtarlık bölgesi askı listelerinin dökümüne başlandı. Bu kapsamda, milletvekili genel seçimine ait parametrelerin SEÇSİS'den tanımlanması işlemleri ve tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü olanların kimlik bilgilerini içeren listelerin cumhuriyet başsavcılıklarından istenerek SEÇSİS'e girilmesi işlemlerine başlanacak.
Siyasi partilerden 16 Martta hangi seçim çevrelerinde hangi usul ve esaslarla aday tespiti yapacaklarını Yüksek Seçim Kuruluna bildirmeleri istenecek.Muhtarlık bölgesi askı listeleri, 18 Martta askıya çıkıyor. Aynı gün tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri de güncelleştirilmek üzere ilçe seçim kurullarınca askıya çıkarılacak. Yurt Dışı Seçmen Kütüğü aynı gün, www.ysk.gov.tr adresinde ilan edilecek.
Siyasi partilerin, hangi seçim çevrelerinde ön seçim, hangi seçim çevrelerinde aday yoklaması yapacaklarını 18 Mart'a kadar Yüksek Seçim Kuruluna bildirmeleri gerekecek. Siyasi partilerin hangi seçim çevrelerinde hangi usul ve esaslar ile aday tespiti yapacakları Yüksek Seçim Kurulunca ilgili ilçe seçim kurullarına 19 Martta bildirilecek. Siyasi partiler ön seçim ya da aday yoklaması seçmen listelerini 28 Martta kesinleştirecek. YSK, siyasi partilerin hangi seçim çevrelerinde ön seçim ya da aday yoklamasına katılacaklarını 30 Martta ilan edecek. Muhtarlık bölgesi askı listeleri, 31 Martta askıdan indirilecek, internet ortamında ilan edilen Yurt Dışı Seçmen Kütüğünün ilanı da aynı sonlandırılacak. Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri de 31 Martta askıdan indirilecek.
Takvime göre, 1 Nisanda ön seçim yapacak siyasi partiler, aday adayları listelerini ve bunlarla ilgili oy pusulalarını çoğaltarak ön seçim ilçe seçim kurullarına teslim edecek.İl seçim kurullarınca ön seçimle belirlenmiş milletvekili adaylarına ait listeler Yüksek Seçim Kuruluna 8 Nisanda gönderilecek. Muhtarlık bölgesi askı listelerindeki, Yurt Dışı Seçmen Kütüğündeki değişiklikler işlenerek, seçmen kütükleri 8 Nisanda kesinleştirilecek. Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listelerinin, Cumhuriyet Başsavcılığından istenilen ikinci liste ile karşılaştırılarak değişikliklerin SEÇSİS'e işlenmesine de 8 Nisanda başlanacak.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK
Seçim takvimine göre, bundan sonraki süreç şöyle işleyecek:
''11 Nisan Pazartesi: Siyasi partilerin genel merkezlerinin, seçime katılacakları seçim çevrelerine ait aday listelerini Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına alındı belgesi karşılığında CD ve kağıt ortamında en geç saat 17.00'ye kadar vermelerinin son günü. Bağımsız milletvekili adaylığı için il seçim kurullarına başvurunun son günü. İl seçim kurullarınca bağımsız milletvekili adaylarının Yüksek Seçim Kuruluna bildirilmesinin son günü.
Yüksek Seçim Kurulunca, siyasi partilerin verdikleri aday listelerinin hemen incelenmesine başlanacak. Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listelerinin, cumhuriyet başsavcılığından istenilen ikinci liste ile karşılaştırılarak değişikliklerin SEÇSİS'e işlenmesi işlemleri bitirilecek ve askıya çıkarılacak. 18 Nisan Pazartesi: Yüksek Seçim Kurulunca milletvekili geçici aday listelerinin incelenmesi işlemleri tamamlanacak ve bu listeler ilgili il seçim kurulu başkanlıkları ile radyo, televizyon ve Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere ilgili mercilere gönderilecek.
24 Nisan Pazar: Milletvekili geçici aday listelerine karşı il seçim kurullarına yapılan itirazlar üzerine bu kurullarca verilen kararlara yapılan itirazların Yüksek Seçim Kurulunca karara bağlanmasının son günü. Milletvekili geçici adaylığından istifa edenlerin Yüksek Seçim Kuruluna bildirilmesinin son günü. Seçmen bilgi kağıtlarının dökümüne ve dağıtımına başlanacak. 26 Nisan Salı: Birleşik oy pusulasında yer alacak olan bağımsız aday sıralaması için tüm il seçim kurullarında aynı anda olmak üzere, saat 11.00'de kura çekilecek, davete rağmen kuraya katılmayan bağımsız aday yerine ise il seçim kurulunca kura çekimi yapılacak.
28 Nisan Perşembe: Yüksek Seçim Kurulunca milletvekili kesin aday listeleri seçim çevreleri itibariyle ilan edilmek üzere il seçim kurullarına, Resmi Gazete, radyo ve televizyonda yayınlanmak üzere ilgili mercilere gönderilecek. 29 Nisan Cuma: Siyasi partilerin seçim çevreleri itibariyle milletvekili kesin aday listeleri ile bağımsız adaylar radyo, televizyon, Resmi Gazete ve illerde ilan edilecek. 2 Mayıs Pazartesi: Yüksek Seçim Kurulunca tüm seçim çevreleri ile gümrük kapılarında kullanılacak birleşik oy pusulalarının basımına, basım tamamlandıkça bir plan dahilinde dağıtımına başlanacak.
GÜMRÜKLERDE OY VERME
10 Mayıs Salı: Gümrük kapılarında oy verme işlemine başlanacak.
31 Mayıs Salı: Radyo ve televizyonda yayın için başvuran siyasi partilerin radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının yayın ve zaman sıralarının belirlenmesi için Yüksek Seçim Kurulunca ad çekilecek.
2 Haziran Perşembe: Seçim propagandası ve yasakları başlayacak.
5 Haziran Pazar: Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak.
6 Haziran Pazartesi: Görevlilerle ilgili eğitim çalışmaları tamamlanacak, ilçe seçim kurullarınca sandık kurulları başkanlarına, seçim araç ve gereçlerini ihtiva edecek şekilde teslim edilmesi gereken malzeme torbalarının hazırlanmasının bitirilecek. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanacak ve dağıtılamayanların ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına teslimi yapılacak.
9 Haziran Perşembe: tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri kesinleştirilecek.
10 Haziran Cuma: Kesinleştirilen tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen listelerinin çoğaltılma işlemi tamamlanacak.
11 Haziran Cumartesi: Seçim propagandasının sonu (saat: 18.00)
12 Haziran Pazar: Oy verme günü ve seçim yasaklarının sona ermesi (saat: 24.00)''
SEÇİME 27 SİYASİ PARTİ KATILIYOR
YSK, seçime katılabilecek siyasi partileri de belirledi. Buna göre, 12 Haziran 2011 tarihindeki genel seçime katılabilecek 27 siyasi parti alfabetik sıraya göre şöyle:
''Adalet ve Kalkınma Partisi, Alternatif Parti, Bağımsız Türkiye Partisi, Barış ve Demokrasi Partisi, Büyük Birlik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti, Doğru Yol Partisi, Emek Partisi, Eşitlik ve Demokrasi Partisi, Genç Parti, Hak ve Eşitlik Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi, Halkın Sesi Partisi, Halkın Yükselişi Partisi, İsçi Partisi, Liberal Demokrat Parti, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Milliyetçi ve Muhafazakar Parti, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Saadet Partisi, Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Partisi, Yeni Parti, Yurt Parti.''
SEÇİMİN İLKLERİ
Bu seçimde ilk kez 25 yaşındakiler milletvekili adayı olabilecek. Anayasanın milletvekili seçilme yaşını düzenleyen 76. maddesi 2006 yılında değiştirilerek, seçilme yaşı 30'den 25'e indirilmişti. YSK, ''seçimlere ilişkin değişikliklerin 1 yıl içinde yapılacak seçimde uygulanamayacağı'' hükmü uyarınca 2007'deki genel seçimde bu düzenlemeyi uygulayamamıştı.
Haziran ayındaki seçimde, tahta oy sandıkları tarihe karışacak. Oy sandıkları eni 40, boyu 55, yüksekliği 50 cm, şeffaf, ısıya ve kırılmaya dayanıklı sert plastikten olacak. Sandıkların ihalesi Devlet Malzeme Ofisince yapıldı. Yalova'da bir firmanın yaptığı şeffaf sandıklar, yapımı tamamlandıktan sonra il ve ilçe seçim kurullarına dağıtılacak.
Seçimlerde kullanılacak oy verme kabinleri de değiştiriliyor. Kabinler, eni 120, boyu 120, yüksekliği 180 santimetre, portatif, hafif metal profil üzerinde, bir tarafı açılıp kapanabilir ve içini göstermeyen koyu renk dayanıklı sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir ve katlanabilir olacak şekilde yaptırılacak. Şeffaf sandık ve kabinlerle ilgili hazırlıklarına başlayan YSK, Kanun gereği oy zarflarının boyunu büyütecek. Kanuna göre, zarflar, her seçim için ayrı renkte, eni 15 cm, boyu 21 santimetre olacak.
Kanunla açık yerlerde, güneşin batmasından sonra da propaganda yapılabilmesi mümkün hale getirildi. Buna göre, güneşin batmasını takiben iki saat daha propaganda sürebilecek.
KÜRTÇE PROPAGANDA
Türkçe propaganda ''esas'' olacak ancak bu seçimde ilk kez Türkçe dışındaki dillerde propagandaya hapis cezası verilmeyecek. Kanunla ayrıca bilboardlarda propaganda süresi uzatılarak 20 günden 30 güne çıkarıldı. Seçmenler, üzerinde TC kimlik numarası bulunmayan belgeyle de oy kullanabilecek. TC kimlik numarası olmayan bir kimlikle oy kullanılabilmesi için, seçmen bilgi kağıdını ve kimlik numarasını ispata elverişli, YSK tarafından ilan edilecek belgenin gösterilmesi yeterli olacak.
YURT DIŞINDAKİ SEÇMENLERİN OY KULLANMASI
Yurt dışındaki seçmenler, yine gümrük kapılarında oy kullanacak. Bu seçmenlerin bulundukları ülkelerde kurulacak sandıkta oy kullanma ve elektronik oylama yöntemleri daha sonraki seçimlerde uygulanacak. YSK, illerin seçim çevrelerine göre çıkaracakları milletvekili sayılarını 2010 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre yeniden belirledi.
Buna göre, Ankara'nın milletvekili sayısı 3, İstanbul'un 15, İzmir, Bursa, Gaziantep ve Kocaeli'nin ise milletvekili sayıları 2'şer arttı. Sakarya, Antalya, Tekirdağ, Diyarbakır, Şanlıurfa, Van, Şırnak ve Kayseri illeri ise milletvekili sayılarını birer artırdı. Afyonkarahisar, Konya, Tokat, Trabzon ve Yozgat'ın milletvekili sayıları 2 azalırken, Ağrı, Aydın, Bitlis, Çankırı, Çorum, Edirne, Erzincan, Erzurum, Giresun, Isparta, Mersin, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Ordu, Sinop, Sivas, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale ve Karabük milletvekili sayıları ise birer azaldı. Nüfusu iki milletvekili çıkarmak için yeterli olmayan illere iki milletvekili çıkarma hakkı tanıyan 5922 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'nun ilgili hükmünün Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilmesi nedeniyle Bayburt'un milletvekili sayısı 1'de kaldı.
SEÇİM BÖLGELERİ
YSK, İstanbul, Ankara ve İzmir'in seçim bölgelerinin milletvekili dağılımını da hesapladı. Buna göre 2 seçim bölgesinden oluşan Ankara'da birinci seçim bölgesinden 16, ikinci seçim bölgesinden ise 15, 3 seçim bölgesine ayrılan İstanbul'da birinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 30, ikinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 27, üçüncü seçim bölgesinin milletvekili sayısı ise 28 oldu. İki seçim bölgesinden oluşan İzmir'de ise her seçim bölgesi 13'er milletvekili çıkaracak.
YAYIN YASAKLARI BELİRLENDİ
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) ile özel radyo ve televizyon kuruluşlarının seçim sürecinin başlangıç tarihi olan 14 Mart'tan oy verme gününün bitimine kadar yapacakları yayınlarda uyacakları ilkeleri belirledi.
Buna göre, dünden itibaren başlayan seçim döneminde, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ile özel radyo ve televizyon kuruluşlarının, Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu'nun 5. maddesinde öngörülen genel yayın esasları ile 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinde saptanan yayın hizmet ilkelerine titizlikle uymaları gerekecek.
Tarafsızlık, gerçeklik, doğruluk ilkelerine uygun davranmakla yükümlü radyo ve televizyon kuruluşları ile yazılı, sözlü ve görsel basın, tek yönlü, taraf tutan yayınlar yapamayacak, bu kuruluşların yayınlarında demokratik kurallar çerçevesinde, kamuoyunun siyasal beklentilerine cevap verecek şekilde siyasi partiler arasında fırsat eşitliği sağlamak zorunlu olacak.
Yayınlarında adalet ve tarafsızlığa, kanunlara uygun davranmak zorunluluğu bulunan kuruluşlar, ırk, cinsiyet, sosyal sınıf veya dini inançları da esas alarak yayın yapamayacak.
Siyasi parti ve adayların radyo ve televizyon kanalları ile yazılı, sözlü ve görsel basında yapacakları propagandalarda, Türkçe kullanmaları esas olacak. Herhangi bir yayının banttan internet ortamında web yayını olarak halka izlettirilmesi durumunda ise mevcut yayının internet ortamında Türkiye'nin hatta dünyanın her tarafından bu siteye internet aracılığı ile girilerek izlenmesi mümkün olabileceğinden, verici aracılığı ile yayın propaganda yasaklarına aykırı hareket edilerek halka izlettirilmesi halinde erişim engelleme kararı verilerek gereği için erişim sağlayıcılarına bildirilme görevi, itirazın yapıldığı yer ilçe seçim kurulu başkanlığına ait olacak.
Siyasi partiler veya adaylar oy verme gününden önceki 24 saate kadar olan sürede radyo ve televizyonlarda birlikte veya ayrı ayrı açık oturum, röportaj, panel gibi programlara katılarak görüşlerini açıklayabilecek. Siyasi partiler veya adayların açık veya kapalı yer toplantıları, radyo ve televizyonlarda canlı yayınlanabilecek, son 24 saat içinde benzeri yayın ve toplantılar yayınlanamayacak.
Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, seçim propaganda süresinin sona ermesine kadar, yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açarak sözlü, yazılı veya görüntülü propaganda yapabilecek. Vatandaşların, elektronik posta adreslerine gönderilecek mesajlarla, taşınabilir veya sabit telefonlarına sesli, görüntülü veya yazılı mesaj gönderilemeyecek, ancak, siyasi partilerin kendi üyelerine gönderdiği sesli, görüntülü veya yazılı mesajlar her zaman serbest olacak.
Oy verme gününden önceki on günlük sürede, yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla bir siyasi partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde ya da vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve herhangi bir surette dağıtımı yapılamayacak.
Bu sürenin dışında yapılacak yayınların tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uygun olmasına dikkat edilecek, kamuoyu araştırmaları ve anketlerin yayınlanması sırasında araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığı, denek sayısının, araştırmanın kim tarafından finanse edildiği açıklanacak.
