Okullar açılmak için gün sayarken gelecek yılın kayıtları başladı bile. Ancak bu kez velilerle okullar zamlı ücretler nedeniyle karşı karşıya geldi.
Eğitim kurumları yüz yüze eğitim için gün sayarken, özel okulların kendi öğrencileri için 2021-2022 eğitim-öğretim yılına ilişkin kayıtları açıldı ve erken kayıt ödemeleri kabul edilmeye başlandı. Özel okulların gelecek yıl için açıklanan yüzde 24.7 tavan zam oranı tartışma konusu haline geldi.
Veliler uzaktan eğitime geçilmesi ile öğrencilerin okulların imkanlarından faydalanamadığını belirterek ücretlerin düşürülmesini isterken, eğitim kurumları ise zam oranlarının yasal çerçeve ile belirlendiğini belirtiyor. Özel okullarda yemek ücretlerinin iadesi ve bazı kurumların yeni kayıtlarında yemek ücretinin şart koşulması da diğer çözüm bekleyen konular arasında yer alıyor. Hem velilerin hem de özel okul temsilcilerinin ortak beklentisi ise KDV indirimlerinin devam ettirilmesi, hatta mümkünse kalıcı hale gelmesi yönünde
Pandeminin değiştirdiği süreçlerin ilk sıralarında eğitim geliyor. Yaklaşık 1 yıldır yüz yüze eğitimin yapılamadığı okullarda sınıflar uzun zamandır boş kalmış durumda. Her şeye rağmen okullardaki eğitimler devam ediyor. Eğitim kurumları yüz yüze eğitim için gün sayarken, özel okulların kendi öğrencileri için 2021-2022 eğitim-öğretim yılına ilişkin kayıtları açıldı ve erken kayıt ödemeleri kabul edilmeye başlandı. Yeni öğretim yılı için belirlenen ücretlerin açıklanmasıyla birlikte ise belirlenen zam oranları dikkat çekti.
Özel eğitim ve öğretim hizmetlerinden alınan katma değer vergisi (KDV) 1 Eylül 2020-30 Haziran 2021 arası dönem için yüzde 8'den yüzde 1'e indirilmişti. Bu kapsamda, 30 Haziran 2021 tarihine kadar yapılacak ödemelerde yüzde 1 oranındaki KDV'nin ve söz konusu tarihten sonraki ödemelerde ise yüzde 8 oranındaki KDV'nin geçerli olması kafa karışıklığı yarattı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, eğitim harcamaları 2019 yılında yüzde 18 oranında artmış ve 259.2 milyar TL olmuştu. 2019 yılında eğitim harcamalarının en çok yükseldiği eğitim düzeyleri yüzde 32 ile ilkokul ve yüzde 26.4 ile ortaokul olarak açıklanmıştı.
TÜİK rakamlarına göre, özel ilköğretim ücretlerinde son bir yıllık artış yüzde 8'e yaklaşırken, özel lise ücretlerinde ise yüzde 8.34 oranında artış meydana geldi. Eğitim sektöründe pandemi kaynaklı yaşananlar ve yeni döneme ilişkin belirsizlikler hakkında konuşan yetkililer, KDV indiriminin kalıcı olmasını istediklerini belirtti. Ocak ayı itibariyle 2021-2022 öğretim yılı için ödemeler kabul edilmeye başlandı. KDV sürecinin bitimi 2021'in Haziran ayıdır. Fakat özel okullar olarak KDV indiriminin devam etmesini istiyoruz. İlgili bakanlıklar ile görüşmelerimizi yaptık, yüzde 1 KDV oranının bir sene daha uzatılması, sonrasında ise kalıcı olmasını bekliyoruz. Gelişmiş ülkelerin özel okullarında da KDV oranı ya hiç yok yada yüzde 1 olarak uygulanıyor. KDV oranlarındaki artış doğrudan okul ücretlerine yansıyor dedi.
Online eğitime geçilmesi ile birlikte okulların aydınlatma, yemek ve ısınma gibi maliyetlerin düşerken yapılan zam oranları ise dikkat çekmişti. Zam oranlarının yasalar ile belirlendiğini vurgulayan yetkililer , Milli Eğitim Bakanlığı yönetmeliğine göre tavan ücretin her yıl ÜFE ile TÜFE'nin toplamının 2'ye bölünüp buna 5 puan eklenerek bulunduğunu anlattı. TÜİK verilerinden alınan verilerle yapılan hesaplama sonucunda özel okulların yapacağı zamda tavan rakamın belirlendiğini kaydedilirken, bu hesaplama sonucunda özel okul ücretlerinde tavan zammın yüzde 24.7 olacağını ifade etti.
Belirlenen tavan zam oranının üstünde zam açıklamanın olanaksız ve kanuna aykırı olduğunu belirten yetkililer, Okul ücretlerindeki zam oranları enflasyona ve ücret artışlarına göre belirleniyor, bizde piyasa ekonomisinin belirlediği oranlarda zam yapıyoruz ve kendi öğretmenlerimize verdiğimiz ücretlerde de o oranda zam yapıyoruz. Okullarda en büyük gider kalemimiz öğretmen ücretleridir. Asgari ücret yüzde 20 arttı, memur zam oranı da yüzde 15 olarak açıklandı. Biz de bu oranlarda çalışanlarımıza ücret zammı yapacağız. Pandemi döneminde en büyük yatırımı online eğitime yaptık dedi.
Yetkililer, pandemi döneminde ekonomik olarak zorlanan velilere yönelik bir takım desteklerde bulunduklarından da bahsetti. Burs olanaklarını çeşitlendirdiklerini anlatan yetkililer, "Bakanlığa parçalı burs başvurusu yaptık. Böylece geçen sene yüzde 25 burs alan bir öğrenci bu sene yüzde 35 alabildi. Daha fazla öğrenciye burs vermeye başladık ve burs verilen öğrenci sayısı yüzde 10 kadar arttı. Velilere bu süreçte destek olmak istiyoruz ifadelerini kullandı.
Okullardaki yemek ücretlerinin iadesi konusu
Yemek ücretlerini iade etmenin bir zorunluluk olduğunu vurgulayan yetkililer, "Bize bağlı kurumlarda bu ödemeleri yapmayan yoktur. Fakat yemek ücretlerinin iadelerini alamayan yada almakta güçlük çeken veliler varsa bu durumu bize bildirsinler gereğini yapalım. Bir meslek odası değiliz, dernek statüsündeyiz. Bu yüzde yaptırım gücümüz sınırlı, fakat mağduriyetler bildirilirse bunu yaratan üyemizi dernek üyeliğinden atarız dedi.
Yetkililer, pandemi döneminde 900'a yakın özel eğitim kurumunun kapandığını ve 26 bin çalışanın işsiz kaldığını belirterek, okulların kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) ile ayakta kaldığını ve eğer KÇÖ olmasa kapanan kurum sayısının iki kat daha fazla olabileceğini vurguladı. Kapanan özel eğitimi kurumlarının yüzde 70'inin okul öncesi kurumlar olduğunu belirtilirken, Burada hızlı bir toparlanma bekliyoruz. Diğer özel okullarda ise kaydı alınan öğrencilerin bir sonraki eğitim yılında geri dönmesini bekliyoruz. Fakat pandemi süreci uzarsa okulların öğrenci kaybı artabilir. 15 Şubat'tan sonra yüz yüze eğitime tekrar başlanması halinde sektörde normalleşme bekliyoruz dedi.
Eğitimde madalyonun diğer tarafına bakıldığında ise velilerin birçok çözüme ulaşmayan şikayeti bulunuyor.
Velilerin özel okullardan talepleri ise özetle şu şekilde sıralanıyor;
- Uzaktan eğitim kapsamında ücretlerde indirim,
- Yemek ücretlerinin koşulsuz iadesi,
- Yemek ücretlerinin kayıt sırasında şart koşulmaması.
3 bin veliyi temsil eden Özel Okul Velileri Platformu'nun sözcüsü Özgür Özkan, velilerin taleplerinin başında uzaktan eğitim kapsamında ücret indirimini sayıyor. Özkan, "Özel okulları spor salonları, kursları, sosyal aktiviteleri için tercih ediyoruz. Fakat çocuklarımız uzaktan eğitim kapsamında özel okulların sunduğu bu imkanların hiçbirinden faydalanamamasına rağmen aynı, hatta zamlı ücretleri ödemeye devam ediyoruz. Uzaktan eğitimde sunulan fiziksel olanakların kullanılmaması dolayısıyla ücretlerde indirim bekliyoruz" dedi. Pandemi döneminde birçok velinin ekonomik olarak zorluk yaşamasına rağmen okullardan destek göremediğini de kaydeden Özkan, "Özel okulların bizlere verdiği bilgiye göre, giderlerin yarısı kadar devletten teşvik alıyorlar. Fakat velilere bunun yansıması olmuyor. Biz hakkımızı istiyoruz, talebimiz devletten değil özel okullardan" diye konuştu.
Yemek ücretlerinin iadesinde de bir takım sıkıntılar yaşandığını belirten Özkan, "Yemek ücretleri iade ediliyor, fakat bu ödemeler erken kayıt yaptıran velilere yapılıyor. Yani koşullu bir iade söz konusu. Öte yandan, yemek ücretleri yasal anlamda isteğe bağlıdır. Buna rağmen birçok okulda yemek ücreti ödenmeden kayıt yapılmıyor. Bu durum bir yönetmelik ihlalidir. Yemek ücretleri öğrencilerin kaydının yapılması aşamasında adeta velilere dayatılıyor. Bu konuda ilgili platforma başvurularımızı yaptık ama sonuç alamadık" bilgisini paylaştı. Özel Okul Velileri Platformu Sözcüsü Özgür Özkan, son dönemde bazı özel okulların Milli Eğitim Bakanlığı yönetmeliklerine aykırı sözleşme hazırladıklarını da bildirerek, "Özel öğretim okulları yönetmeliğinde uzaktan eğitim tanımlı olmaması rağmen, bu konuda yönetmeliğe aykırı sözleşmeler velilere imzalatmaya çalışılıyor" dedi. Özkan, söz konusu sözleşmelerden bir örneği ise şu şekilde paylaştı; Özkan, velilerin yüz yüze eğitimin yeniden başlamasını istediğini de aktararak, "Aşılama olunca ve sağlık açısından güven ortamı sağlanınca çocuklarımızın yüz yüze eğitime dönmesini ve okullarının tüm imkanlarından tekrar faydalanmalarını istiyoruz. Fakat, yüz yüze eğitime dönüş tarihi sağlık koşullarına göre belirlensin kayıt dönemine göre değil" görüşünü paylaştı.
