2 - Rapor Özeti
• 15 Temmuz darbe girişiminde 241 kişi hayatını kaybetmiş, 2.196 kişi yaralanmıştır.
• Türk Hükümeti, tüm Türk toplumu ve siyasi yelpazenin desteği ile bu girişimin başarısızlıkla sonuçlanmasını sağlamıştır.
• TBMM 16 Haziran’da özel bir oturum gerçekleştirerek, Parlamento’da temsil edilen partilerin tümünün katılımıyla bir ortak bildiri yayınlamıştır.
• Hükümet darbe girişiminin Gülen hareketi tarafından düzenlendiğini saptamıştır.
• 20 Temmuz’da Türkiye genelinde üç ay süreyle OHAL ilan edilmiş, 3 Ekim tarihinde üç aylık süresiyle uzatılmıştır.
• Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile önemli yasal düzenleme değişiklikleri gerçekleştirilmiştir.
• Türkiye Avrupa Konseyi’ne Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında korunan bazı temel hakları güvence altına alma yükümlülüğünü geçici olarak askıya aldığını bildirmiştir.
• Darbe girişimi sonrasında Gülen hareketine muhtemel bağlantılar ve darbe girişimine dâhil olma iddiası temelinde çok geniş kapsamlı açığa alma, işten çıkarma, gözaltı ve tutukluluk kararları alınmıştır. Tedbirler toplumun tüm kesimlerini etkilemiştir. Birçok kurum ve şirket kapatılmış, varlıklarına el konulmuş veya kamu kurumlarına aktarılmıştır.
• AB darbe girişimi sonrasında alınan önlemlere ilişkin olarak resmi makamlara hukukun üstünlüğü ve temel haklarda en yüksek standardın gözetilmesi çağrısında bulunmuştur.
• Devlet memurları ve devlet arasında güven ve liyakat ilişkisi olması gerekmektedir. Tüm suiistimal iddiaları saydam prosedürlerle ve bireysel temelde ele alınmalıdır.
• Suçun bireyselliği ancak güçler ayrılığı, yargının tam bağımsızlığı ve avukata etkili erişim hakkı dâhil olmak üzere her bireyin adil yargılanma hakkına tam olarak saygı gösterilmesi ile sağlanır.
• Türkiye tüm önlemlerin oransallık ve gerekliliğini gözetmelidir.
• OHAL kapsamında alınan tedbirler Avrupa Konseyi’nin denetimine tabidir. Türkiye Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserinin Ekim 2016 tarihli önerilerini acil olarak ele almalıdır.
• Siyasi kriterlere ilişkin olarak, darbe girişimi öncesi TBMM, Hükümet tarafından 2016 yılı için belirlenmiş olan iddialı reform eylem planı ve Vize Serbestleştirilmesi Yol Haritasına ilişkin yasal düzenlemeleri hayata geçirmek üzere yoğun bir yasama gündemi yürütmüştür. Öte yandan veri koruma kanunu gibi kabul edilen bazı yasal düzenlemeler, hukukun üstünlüğü ve temel haklar konusunda Avrupa standartları ile uyum teşkil etmemektedir.
• TBMM’deki siyasi çatışmalar, Mayıs ayında yüksek sayıda milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılması ve Kasım ayında eşbaşkanlar dâhil birçok HDP milletvekilinin gözaltına alınması ve tutuklanması derin bir endişe yaratmaktadır.
• Ülkenin Güneydoğu bölgesinde güvenlik Temmuz 2015’de Kürt sorununun çözüm sürecinin çöküşü sonrasında kötüye gitmiş, PKK ve Daeş tarafından ölümcül saldırılar düzenlenmiştir.
• PKK, AB’nin terör örgütleri listesindedir. • Ülkenin Güneydoğu bölgesinde güvenlik güçleri tarafından orantısız güç kullanımı ve ciddi insan hakları ihlalleri olduğuna ilişkin iddialar artmıştır.
