Bu kararını "Kültürümüzde yok, gerek de yok" diyerek açıklayan Erdoğan'ın bu sözleri dün sosyal medyada büyük tartışma yarattı. Türkiye'yi yerel dikim frakla ilk tanıştıran isim olan Atatürk'ün terzisi Levon Kordonciyan'ın aynı adlı torununa göre frak yıllardır süregelen kullanım şekliyle artık Türkiye'de Cumhuriyeti temsil ediyor. Daha önce Ahmet Necdet Sezer'in de frak giymediğini, seçilip de frak giymemesi durumunda Erdoğan'ın ilk olmayacağını belirten Kordonciyan "Frağı olmayan bir Cumhurbaşkanı'nın özellikle İngiltere, Danimarka gibi kraliyet ailesinin yaşadığı ülkeleri ziyaretlerinde zorlanabilir" diyor
FRAK AVCILARIN KEŞFİ
Frak aslında dünyada 700'lü yıllardan bu yana var. Kraliyet ailelerinde ata binen avcılar tarafından giyilen frak bir süre sonra erkeğin abiye, bayanlara kur yapma kıyafeti olarak şekil değiştirdi. Krallar, prensler, ve subaylar tarafından giyilmeye başlandı.
ATATÜRK'ÜN İLK FRAKI AVRUPA'DAN
Kordonciyan'ın verdiği bilgilere göre Atatürk ilk frağını yurtdışından, Avrupa'dan getirtti.Daha sonra Bay Levon'un dedesinin babası Levon Kordonciyan'ı bu işi öğrenmek üzere 6 seneliğine Paris'e gönderdi. Levon usta eğitimini tamamlayıp yurda döndükten sonra Atatürk'ün, paşaların ve devlet adamlarının kıyafetlerini dikmeye başladı. Sümerbank'ın kurucularından da olan Levon usta, bildiklerini Anadolu'nun ücra köşelerindeki ustalara da öğretti. Öyle ki şapka ve kıyafet devrimi sonrası yıldızı parlayan frak Türkiye'de 1970'lere kadar, neredeyse günlük hayatın içindeydi. Devlet erkanı çay partilerine bile frakla giderdi.
GÜL KURALLARA HEP UYDU
Türkiye'deki Cumhurbaşkanları'nın frakla ilişkilerine bakıldığındaysa, Abdullah Gül, İngiltere Kraliçesi'ni ziyareti sırasında frak giydi. Ardından Kraliçe'nin Türkiye ziyaretinde Gül, bu kez smokini tercih etti. Gül İngiltere, Hollanda, İsviçre ve Danimarka ziyaretlerinde frak ve smokin kurallarına hep uydu.
SABAH FRAK GİYENİ DAVETE ALMIYORLAR
Devlet adamları için konu kraliyet ailelerini ziyarete gelince, iş frak giymekle de bitmiyor. Örneğin sabah saatlerindeki bir davete giderken frak giyemezsiniz. Çünkü size hizmet eden kahya frak giyecektir. Sizin o saatler için Fransızca Günaydın anlamına gelen Bonjour giymeniz beklenir.
Yurtdışında bunların çok önemli ayrıntılar olduğunu belirten Kordonciyan "Hala bu kurallara uyulur. Türkiye'de frak satıyoruz. Artık düğünlerde damat gelinin yanında sönük kalmamak için frak yaptırabiliyor" dedi.
Türkiye'de frak modasının gündeme gelişi de Gül'ün Cumhurbaşkanı olduğu dönemde 'Frak giyer mi giymez mi?' tartışmalarının kızışmasıyla olmuş. Kordonciyon ""Şimdi kadınlara da frak yapıyoruz" diyor.
SÜNNET DÜĞÜNLERİNDE DE GİYİLİYOR
"Peki bu kadar yıllık Cumhuriyet geleneğinden sonra artık frakı kültürümüzden sayar mısınız?" yönündeki sorumuza Kordonciyan şu cevabı verdi: "Çocuklar sünnet düğünlerinde 'Atatürk gbi olmak istiyoruz' deyip frak giymek istiyorlar. İyi giyinerek karşıdaki kişiye saygı göstermiş olursunuz ve söz hakkı vermezseniz. İyi konuşmak sanatsa, iyi giyinmek de sanat."
Kondonciyan "Oldukça pahalıdır' dediği fraklar için bir fiyat açıklamadı. Ancak yılda 50-60 tane frak kiraladıklarını ifade etti. Yurtdışına atanan konsolosların mutlaka tam set frak yaptıyrdıklarını dile getirdi.
TERZİNİN KARŞISINDA HAZIR OLDA DURACAKSIN
Turgut Özal ve Kenan Evrene de frak diken Kordonciyan ailesi Obama, ve George Clooney'e de smokin dikti. Eskiden daha çok frak giyildiğini Amerika'nın smokini çıkartarak durumu hafifleştirdiğini ifade eden Kordonciyan "Biz biraz Amerikan kültürüyle gidiyoruz. Rahar olduğu için smokine kayış var. Simiti yiyeceksiniz, kürdanı eksik etmeyeceksiniz" dedi
Bu arada Cumhurbaşkanlarının çoğunlukla tek bir frakı oluyor. Cumhurbaşkanı frak için prova alınırken, terzinin karşısında hazır ol pozisyonda duruyor.
HANGİ DURUMDA NE GİYİLİYOR?
Yerine ve saatine, kullanım şekline göre uyulması gereken birçok giyim kuralı var. Kordonciyan hangi takımın hangi durumda giyileceğini şöyle anlattı:
Bonjour: Frakın kuyruksuzu. Beyaz pantalon ve siyah ceketten oluşur. İçinin aksesuarları beyaz papyon ve gümüş yelek olabilir. Sabah 7:30 10:30 arası beyaz pantalon ile 10:30 ile 12:00 arasındaysa siyah pantalonla kullanılır.
Redingot: Bay Levon'un deyimiyle "Üsküdara giderken filmlerinden hatırladığımız erkeklerin giyim tarzı". Uzun ceket, fes, yakalı gömlek ve kravat kullanılıyor. Sokak kıyafeti ve bayanlara kur yapma kıyafeti olarak adandırılıyor
Ceketatay: Halka seslenişte giyiliyor.
Frak: Evsahibi akşam yemeğinde beyaz papyon, beyaz kuşak ve eldivenlerle giyer. Dış mekandaysa şapkalarıyla insanları karşılar. Davette vals varsa misafirler de dans süresince frak giyer. Ama valsden sonra normal cekete dönülür. Eğer davet jazz davetiyse krem ceket giyilir.
