Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) verilerine göre dünya çapında 650 milyon engelli bulunmakta, bu rakamın 500 milyonu gelişmekte olan ülkelerde yaşamaktadır. Dahası, dünyanın en yoksul kesiminin %20’sinin engelli olduğu ileri sürülmektedir.
150 Engelli Hakları Sözleşmesi’nde Ayrımcılık Yasağı ve Türkiye’nin Uyum Sorunu liler sayısal olarak azımsanmayacak büyüklükte bir nüfusu temsil etmekle birlikte, haklarını kullanma ve arama bakımından oldukça zayıf bir gruptur. UNESCO’nun araştırmalarına göre okul dışı kalan (okula gitmeyen) dünya çocuk nüfusunun %35’i engellidir. Engelli çocukların da ancak %2’den azı okula kaydolabilmektedir. Afrika’da engelli çocukların %90’dan fazlası okula gitmemektedir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün hesaplamalarına göre, bazı ülkelerde engellilerin %80’i işsizdir.
Türkiye’deki engellilere yönelik sayısal verilere bakıldığında tablonun değişmediği görülmektedir. 2002 yılında yaptırılan “Türkiye Özürlüler Araştırması”nda özürlü nüfusun toplam nüfus içindeki oranı %12.29 olarak ifade edilmektedir. Toplam nüfusunun %12.94’ü okuma- yazma bilmezken, bu oran özürlülerde üçe katlanmaktadır. Çalışma hayatına dâhil olmayan özürlü nüfus oranı %78.29’dur. Özürlülerin yaklaşık % 47’si özründen dolayı herhangi bir şekilde tedavi edilmediğini bildirmiştir.
Oysa, engelli kişiler de onur ve değer bakımından diğer insanlarla eşittir. Ancak, haklara erişim ve kullanma konusunda en zayıf ve dezavantajlı toplumsal gruptur. Engelliliğe dayalı ayrımcılığın daha da derinleştirdiği mağduriyetlerin önlenmesi / giderilmesi zorunluluğu, uluslararası alanda engelli haklarına yönelik daha etkili silahlarla mücadele edilmesini gündeme getirmiştir. Engellilik temasına dayalı bir sözleşme yapılmasına yönelik çalışmaların sonucunda 13 Aralık 2006 tarihinde Engelli Hakları Sözleşmesi (EHS) kabul edilmiştir.
2005 yılında çıkarılan Engelliler Yasası'nda kamuya açık alanların engellilerin erişilebilirliğine uyumu için 7 yıllık süre tanınmıştı. Verilen zamanda kamuya açık alanlarda engelliler için gerekli tedbirlerin alınamadığından süre 3 yıl daha uzatılarak 7 Temmuz 2015’de yürürlüğe girdi. Kanunun öngördüğü cezalar ise engellilere yönelik ürün sektörünü maalesef şimdi büyütüyor.
Yürürlüğe giren Engelliler Yasası’nda Aile Ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri tarafından , Erişebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonları da oluşturuldu. Komisyonlar yasanın yürürlüğe girmesine 1 yıl kala halen bir proje, plan geliştirmeyen kurumlara denetlemelerde ceza kesebiliyor. Denetlenen kamu binalarında engellilerin erişimi hakkında bir çalışma bulunmuyorsa, kurumlara 50 bin liralık cezai işlem uygulanabiliyor. Ayrıca yükümlülüklerini yerine getirmeyen kamuya açık her türlü yapı ve toplu taşıma araç sahiplerine denetim komisyonlarınca her bir tespit için 1000 Türk Lirası’ndan 5000 Türk Lirası’na kadar idari para cezası uygulanıyor.
