Sosyal Güvenlik İl Müdürü Mahmut KOTAN basın mensuplarına sosyal güvenlik kanunu hakkındaki değişikliklerle ilgili bilgi verdi.Mahmut KOTAN konu hakkında şu açıklamalarda bulundu;
Sahte İşyerleri ve Sahte Sigortalılık
"Kurumumuzca yapılan araştırmalar ve değerlendirmeler neticesinde özellikle son dönemlerde sahte işyeri ve sahte sigortalılık bildirimlerinin arttığı, Sahte sigortalı olarak Kuruma bildirilen kişilerin sigortalılıklarının Kurumumuzca iptal edilmesi sonucunda, vatandaşlarımızın bu sebeple farklı arayışlara giriştikleri, kamuoyu oluşturmak için basında dezenformasyona dayalı bilgi kirliliği yaratılmak istendiği anlaşıldığından bu toplantının yapılaması zaruret olmuştur.
Müdürlüğümüze ulaşan ihbar ve şikâyetlerin yanı sıra, yapılan kontrollerde kurumumuza yüksek miktarda sigortalı bildirimi yaptığı halde bu güne kadar hiçbir ödemede bulunmayan, kurum tarafından gönderilen (uyarı yazılarını) tebligatları almadıkları belirlenen işyerleri mercek altına alınmış ve haklarında çalışma başlatılmıştır.
Bu kapsamda, müdürlüğümüzde görevli Sosyal Güvenlik Denetmenleri tarafından yapılan ve yaklaşık 1 yıl süren araştırma, inceleme ve denetimler neticesinde, ilimizde 21 işyerinden Kurumumuza sahte sigortalı bildirimi yapıldığı tespit edilmiştir.
Kaydi incelemeler, kamu kurumlarından temin edilen belgeler, alınan ifadeler ve yapılan tespitler neticesinde, genellikle para karşılığında, kişilere hizmet kazandırmak, sağlık yardımı almalarını sağlamak ve emekli olmalarını sağlamak üzere, kağıt üzerinde kurulduğu anlaşılan hayali işyerlerinden, fiili çalışmaya dayanmadığı halde Kurumumuza sigortalı bildirimi yapıldığı tespit edilen 1063 kişinin sigorta hizmetleri iptal edilmiştir. Ayrıca bu kişilerden 78’inin Kurumumuzdan emekli aylığı aldığı tespit edilmiştir.
Çalışmaları hizmet akdine dayanmadığı halde Kurumumuza sigortalı bildirilen kişilere Kurumca yapılan yersiz 30.966,68 TL tutarındaki sağlık yardımları, 320.448,25 TL tutarındaki ödenen emekli maaşları 5510 sayılı kanun hükümleri gereği kişilerden geri talep edilerek haklarında alacak takipleri başlatılmıştır.
Denetim sonuçlarına göre, sahte işyeri ve sahte sigortalı bildirimlerinin toplam mali boyutunun 2.947.248,15 TL olduğu(prim, ipc vs) tespit edilmiştir. Sözkonusu şahıslar adına esasında Kurumumuza ödenmesi gereken bahse konu primlerden 1 kuruş dahi Kurumumuza ödenmemiştir.
2006 yılında yapılan Sosyal Güvenlik Reformu ve 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı yasa ile vatandaşlarımızın sosyal güvenlik haklarını doğru kullanabilmeleri için Kurumumuz tarafından zorunlu sigortalı kapsamı genişletilmiş, isteğe bağlı sigorta hükümleri esnetilmiş ve genel sağlık sigortası gibi yeni sigorta türleri geliştirilmiştir. Vatandaşlarımızın kendi durumlarına uygun olan sigorta türünü seçerek kendileri sosyal güvenlik şemsiyesi altına almaları, ileride zor duruma düşmemeleri için bu gibi kanun dışı işlemlere tevessül etmemeleri gerekmektedir.
Maluliyet Tespit İşlemlerinin Usul ve Esasları Yeniden Belirlendi
Malul sayılma ve malullük aylığı bağlanmasına ilişkin şartlar 5510 sayılı Kanunun 25, 26 ve 27 nci maddelerinde belirtilmiştir.
Kişilerin malullük durumlarının tespiti, sağlık kurulun raporu düzenlenmesi, rapora itiraz, kontrol muayenesi gibi işlemlerin nasıl yürütüleceği ise kanunda değil yönetmelikle belirlenmiş, bu çerçevede işlemler bugüne kadar Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği çerçevesinde yürütülmüştür.
Ancak söz konusu yönetmelik sadece malullükle yani çalışma gücü kaybıyla ilgili olarak değil, aynı zamanda iş kazası sonucu meydana gelen meslekte kazanma gücü kaybıyla ilgili işlemlerin usul ve esaslarını düzenlemektedir.
Bu nedenle Sosyal Güvenlik Kurumu ile Sağlık Bakanlığı, sadece 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının maluliyetinin tespitine ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere ortaklaşa bir yönetmelik hazırladı ve söz konusu Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği 3 Ağustos 2013 tarihli ve 28727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olup, Yönetmelik 1 Eylül 2013 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
İş kazası sonucu meydana gelen meslekte kazanma gücü kaybı ile ilgili işlem ve uygulamalar ise eskiden olduğu gibi Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği çerçevesinde yürütülecektir.
Söz konusu Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’nde;
• Sağlık Kurulu Raporlarının Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar bölümünde;
- Yetkili sağlık hizmeti sunucuları,
- Sağlık kurulu raporları,
- Usulüne uygun düzenlenmeyen raporlar,
- Ek rapor düzenlenmesi,
• Malul Sayılmaya İlişkin Usul ve Esaslar bölümünde ise;
- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri (4/a ve 4/b) kapsamındaki sigortalıların çalışma gücü kaybı tespiti,
- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki (4/c) sigortalıların çalışma gücü kaybı tespiti,
- Çocukların çalışma gücü kaybı tespiti,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olma halleri,
- Yaşlılık sigortası kapsamında çalışma gücü kaybı oranlarının tespiti,
- Erken yaşlanma tespiti,
- Kontrol muayenesi ve değerlendirme,
- Kurum sağlık kurulu kararlarına itiraz
Hususları düzenlendi.
MALÜLİYET TESPİT İŞLEMLERİ
03/08/2013-28727 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Malüliyet Tespit İşlemleri Yönetmeliği ile “Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Tespit İşlemleri”nin kapsamı genişletilmiştir.
Bu kapsamda değerlendirmelere esas teşkil eden sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık hizmeti sunucularına;
‘’ Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde çalışan müşterek sigortalıların maluliyet değerlendirmelerinde, sosyal güvenlik sözleşmesi yapılan akit ülkenin sigorta kurumunun belirlediği sağlık hizmeti sunucuları’’ ilave edildi.
Eski düzenlemedeki 1 yıllık kontrol muayeneleri ,uygulamadaki sıkıntıları gidermek amacıyla minimum seviyeye indirgendi. Aşağıda açıklanan durumlar haricindeki rutin kontrol muayeneleri kaldırıldı. Kontrol muayeneleri:
Kurumca yürütülen soruşturma, ihbar ve şikayet durumlarında, Aylık bağlanmış kişilerin sağlık durumlarındaki değişikliğe bağlı taleplerinde, Kurum yetkili kurullarınca verilen ara kararlarda gerek duyulması hallerinde yapılacaktır.
Sigortalıların çalışma gücü kaybı tespit işlemlerine esas teşkil eden hastalıklar hakkında ki kapsam genişletildi ve hastalık listesi hazırlandı (Ek-1). Bununla birlikte hastalık listesinde bulunan kriterlerin en geç 3 yılda bir değerlendirileceği karara bağlandı. Kapsama alınan hastalıklar dan öne çıkanlar şunlardır:
Kalp, Akciğer ve Barsak Nakli olan hastalar kapsama alındı; eski düzenleme organ nakli olan hastalarda sadece böbrek ve karaciğer nakillerini kapsamakta idi.
Bunun dışında kemik iliği nakli hastalarına da maluliyet hakkı getirildi. (Ancak kemik iliği nakillerinde 1 yıllık kontrol muayeneleri devam edecek.)
Kronik Böbrek Hastalığı olan kişiler artık diyalize girmeden de, maluliyet talebinde bulunabilecekler. Önceki düzenlemeye göre sadece diyalize girmiş hastalar malul olabilmekte idi.
Yeni düzenlemeyle birkaç istisnai kanser hastalığı dışındaki tüm kanser hastalarına 18 ay boyunca maluliyet hakkı getirildi. Lösemi hastalarına da 24 ay sürekli maluliyet hakkı getirildi. Bu süreler hastalıkların ortalama iyileşme sürelerine göre belirlenmektedir.
Down Sendromu, Otizm gibi hastalıklar da listeye eklendi; bu tür hastalığı olan çocukların bakıma muhtaç raporu alabilmeleri sağlandı.
Ayrıca yatalak, bakıma muhtaç kişiler yeni düzenleme ile malul sayılabilecekler.
Bazı nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar, daha önce kapsamda yer almayan kalp, akciğer ve sindirim sistemi hastalıkları ayrıntılı kriterler oluşturularak listeye eklendi.
Yeni düzenleme ile yardımcı solunum cihazı ile yaşamını sürdürenler de belirli kriterler çerçevesinde muhtaç kabul edilecekler.
Ayrıca, bulaşıcılığı yüksek veya tedaviye dirençli olan hastalıklar için hem hastanın hem de toplumun sağlığı gözetilerek 2 yıl süreyle maluliyet hakkı getirildi.
Şeker hastalığının önceden maluliyet için hiçbir değerlendirme kriteri bulunmamakta; “Sadece zarar gören organ üzerinden’’ bir değerlendirme yapılmakta idi. Yeni düzenlemeyle artık şeker hastalığının maluliyet için bir kriter olması sağlandı. Şeker hastalığı sebebi ile en az 3 organda bozulma görülmüşse, bu durum maluliyet için bir sebep sayılacak.Dedi
Murat ÜRTEKİN
