ANAYASA MAHKEMESİ, MALKARA ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNİN
BAŞVURUSU ÜZERİNE 36 YILDIR UYGULANAN BİR KANUN MADDESİNİN HUKUK DEVLETİNDE UYGULANMASINI AYKIRI BULARAK İPTAL ETTİ
Malkara Asliye Hukuk Mahkemesi 02.07.1964 günlü 492 sayılı Harçlar Kanunu nun 28. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin ?Karar ve ilam Harcı ödenmedikçe ilgiliye ilam verilmez." biçimindeki ikinci tümcesinin Anayasaya aykırı olduğunu ileri sürerek ilgili tümcenin iptali için başvuruda bulunmuştu.Malkara Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından kaleme alınan bu talebi (istemi) görüşen Anayasa Mahkemesi de Harçlar Kanununun ilgili maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin ikinci tümcesini Anayasaya aykırı bularak iptaline karar verdi.Bilindiği gibi çeşitli nedenlerle mağdur duruma düşerek yargı kurumlarına müracaat eden vatandaşlar dava sonucunda davadan haklı çıktıklarında, bu kanun nedeniyle davayı kazandıkları halde bir de üstüne karar ile karşı tarafa yüklenen yüksek meblağlı harcı ödemek zorunda kalıyorlardı.
DEVLET ALACAĞINI HER ZAMAN TAHSİL EDELEBİLİR. VATANDAŞIN HAKKINI ARAMASINA KENDİ ALACAĞINI ÖN KOŞUL OLARAK KOYAMAZ!
Çünkü kanun, harcı davayı kaybeden ödemek zorunda olsa dahi bu harç ödenmeden karar verilmesine engel olduğu için davacı kararı alıp hakkını icrada aramak için bir de davalının harç borcunu devlete ödüyordu. Yani devlet haksız çıkandan parayı tahsil etmek yerine kazanan taraftan alıyordu. Bu durumlarda, çoğunlukla bin bir zahmetle davayı kazanan kişi ekonomik gücü yetersiz olduğundan harcı yatırıp kararı dahi alamıyordu. Davayı kazanmasının da aslında pratik bir önemi kalmıyordu. Ama artık karşı tarafın ödemeye yükümlü olduğu harcı ödenmeden kararı alıp icraya koyabilecek, devlet de davalıdan alacağını vergi dairesi kanalı ile tahsil edecektir.
BİR ÖRNEKLE ÖZETLEMEK GEREKİRSE;
İki çocuklu bir ailenin erkek oğlu babasının ölümünden sonra 200 bin TL lik mirasının tümüne sahip olmak istiyor. Durum mahkemeye intikal ettikten sonra doğal olarak kız olan evladı davayı kazanıyor. Bunun üzerine kazandığı davanın mahkeme kararını almak istiyor, ancak ekonomik durumu müsait değilse kendi payına düşen 100 bin TL lik tutarın binde 59,4 olan harcını yani 5940 TL yi yatıramadığından karar kendisine verilmiyordu. Ve yeniden mağdur hale düşebiliyordu.
Halbuki devlet alacağını her zaman tahsil edebilir ve davayı kazanandan ödemeye mecbur olmadığı bir parayı isteyemez.
? Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra artık adaleti, sadece parası olanlar değil herkes arayabileceği gibi,
? Geçmişteki uygulamanın iptali ile Avrupa İnsan Hakları sözleşmesinin 6. Maddesinde yer alan Adil Yargılama hakkına aykırılık da ortadan kaldırılmıştır" diyebiliriz.
