Antep fıstığında yaşanan ve birkaç ay önce de gündeme damgasını vuran artış bir türlü hız kesmek bilmiyor. Henüz 4 ay önce 65 liraya çıkıp küçük çaplı bir kriz yaratan fıstık fiyatları sektörün tüm feryatlarına rağmen yükselmeye devam ediyor.
Sektör kaynaklarının verdiği bilgilere göre bunun en büyük nedeni ise antep fıstığı stokçuları. Bu sene fıstıkta 'yok yılı' olduğu için rekoltenin ciddi bir şekilde düşmesi ve yaşanan kuraklık da stokçuların ekmeğine yağ sürüyor. Sektör bir an önce devletin bu işe bir çare bulmasını istiyor.
90 LİRAYA KADAR ÇIKTI
Antep Sepeti Yönetim Kurulu Başkanı Cihan Koçer, 1 kg baklavada 150 gr 'boz iç' adı verilen fıstığın kullanıldığını ve bunun sadece Temmuz ve Ağustos aylarında hasat edilen en kaliteli fıstık olduğunu söyledi. Bu fıstığın geçtiğimiz yıl 35-40 lira olduğunun altını çizen Koçer, "Şimdilerde bu fiyat 90 lirayı buldu. Bu artışta fıstıktaki 'yok yılı'nın yanı sıra stokçuların oyunu etkili oluyor. Stokçular fıstığı ellerinde tutuyor' dedi.
Fıstıktaki artışın baklava fiyatlarına henüz tam yansımadığını çünkü baklavacıların da sezonda kullanacağı fıstığı satın alıp stokladığını kaydeden Koçer, "Ancak turist sezonu ve Ramazan da geliyor. Eğer fiyatlar böyle giderse baklavaya zam kaçınılmaz olacak. Sektörde ciddi bir tedirginlik var" diye konuştu.
"FISTIK KARABORSAYA DÜŞTÜ"
Seyidoğlu Genel Müdürü Serdar Seyidoğlu, fıstık üretiminde rekoltenin 350 tondan 70-80 tona kadar düştüğüne dikkat çekti. Fıstık ithalatının da yasak olması nedeniyle stokçuların ortaya çıktığını kaydeden Seyidoğlu, "Fıstık fiyatları neredeyse altınla yarışıyor ve adeta karaborsaya düştü. Bu durumda kazanan üretici ya da tüccar olmuyor. İthalata izin verilmeli" dedi.
Yaşanan yükselişin baklava üretiminde de sıkıntı yaratacağını ve tüketicilerin ucuz merdivenaltı üretime kayabileceğini kaydeden Seyidoğlu, şunları anlattı:
"Bizim sektörde hile yapmak çok kolay. Şeker yerine glikoz, Antep fıstığı yerine yeşile boyayıp fırınlanan yer fıstığını veya yeşil bezelye kullanılabiliyor.
Tüketici kıöşe başlarında, araba arkalarında satılan ve kalitesinden, temizliğinden emin olmadığı baklavayı satın almamalı. Düşük fiyatla satılan baklavalar alınırken bir kere daha düşünülmeli."
"AÇIK ŞEKİLDE BİLEREK YAPILIYOR"
Faruk Güllüoğlu Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Güllü de fiyatların 65 liralara çıktığı ilk dönemde ciddi bir tepki verip kamuoyunu bilgilendirdiklerini hatırlattı. O dönem basının etkisiyle kontrollerin arttığını ve stokların açığa çıktığını kaydeden Güllü, fiyatların 65-70 TL bandına oturduğunu kaydetti. Ancak geçen zaman sonrasında kontrollerin etkisinin azalmasıyla yeniden karaborsa oluştuğunu vurgulayan Güllü, "Piyasaya şu aşamada özellikle Antep fıstığı sürülmüyor. Elbette hem kontrollerin azalmasına paralel hem de bu sene rekoltenin normalden az olmasının etkisiyle zaten az olan fıstığın üreticiden alınıp stoklanmasıyla fiyatlar doğal olmayan biçimde sürekli yükseliyor" dedi.
Güllü, şöyle devam etti:
"Bu yıl havaların kurak gitmesini de fırsat bilen karaborsacıların mevcut stoklarını özellikle piyasaya sürmemelerinin de bu fiyat yükselişindeki etkisini de göz ardı etmemek gerekiyor. Biz çok açık ve net bir şekilde bu stoklamanın bilerek yapıldığını düşünüyoruz. Bu konuda geçmişte üstüne basa basa söylediğimiz gibi bunun tedbiri alınmazsa Antep fıstık fiyatları yükselir demiştik, yani başladığımız noktaya yeniden geri döndük. Bunun önüne geçmek için İran ve Suriye'den alınacak fıstık kotalarının azaltılması, ithalatın kontrollü ve sistemli şekilde yapılmasına da izin verilmesi gerekiyor. Bu durumda iç pazarda kimse stok tutmaz ve üretilen Antep fıstığı mutlaka pazara inmek zorunda kalır, böylece bu fiyatlar böylesi fahiş seviyelere çıkmaz.
Ayrıca daha kritik bir noktaya dikkat çekmek gerekirse Ramazan ayı gittikçe yaklaşıyor. Bu aşamada helva ve çikolata üreticileri sağlıklı planlama yapamıyor. Çünkü ortaya çıkan Antep fıstığı talebi ve oluşan karaborsanın etkisiyle fiyatların artmasının sonucu olarak üreticiler yavaş yavaş siparişlerini geri çekmeye başladı, bunun gittikçe artacağını da öngörüyoruz. Zira baklava, çikolata, lokum, helva üretimi yapan hemen herkes Antep fıstıklı ürünlerinin üretiminde net biçimde azaltmaya gidiyor. Ayrıca yeni hasat, bu sene Ramazan ayından sonra olacağı için karaborsacılık yapıp stok tutanlar nedeniyle fiyatlar daha da yükselecektir. Bu noktada mecburen baklava konusunda ise fıstık fiyatıyla çok doğru orantılı olduğu için fiyat artışı yapmak zorunda kalacağız."
Fıstık fiyatlarının artışının Gaziantep Fıstıkçılar Sitesindeki fıstık tüccarlarını da çok fazla mağdur ettiğine dikkat çeken Güllü, "Onlar da bu durumdan fazlasıyla rahatsız. Gaziantep'teki fıstık tüccarları, Tarım bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Ekonomi bakanlığıyla sürekli bu konuyu görüşüyorlar fakat ilgili kurumlar kesin çözüm üretmekten kaçınıyor. Bunun kısa vadeli çözümü ise ithalatın yolunu açmak ve vergiyi kaldırmak veya azaltmaktan geçiyor. Piyasada istikrar ortamı kalmadı ve bu fırsatçılar kayıt dışı para kazacak diye Antep Fıstığının geleceği karartılıyor" diye konuştu.
