Dolar yılın ilk işlem günü farkını gösterdi. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı değer kazanan doları, AB ve Japonya’nın parasal genişlemesi, ülkelerdeki büyüme problemi, ABD’nin iyileşmesi doları 2015’in güvenli limanı yapacak.
YILIN ilk işlem günlerine tıpkı geçen seneki gibi dolar damgasını vurdu. Çin’in sanayi üretiminde canlanmanın gerçekleşmediğini gösteren veriler ve Avrupa merkez bankası Başkanı Mario Draghi’nin Avrupa Birliği için deflasyon uyarısı, doları yılın ilk günü zirveye taşıdı. 6 gelişmiş ülke para birimine karşı doların değerini ölçen dolar endeksi 90.76’ya çıkarak son 5 yılın zirvesini daha 2015’in ilk işlem gününde gördü. Dolar gelişmiş ülkelerde olduğu gibi gelişmekte olan ülkelerin para birimlerine karşı da yükselişini sürdürdü. Türkiye’de yıla 2.33 lira seviyesinden başlayan dolar dün 2.35 lira sınırını da aştı. Dünyanın gözünü çevirdiği Rus Rublesi’nde de dolara karşı değer kaybı yüzde 2’ye yaklaştı. Cari açığı ile Türkiye’ye benzetilen Güney Afrika’da da para birimi rand dolara karşı yüzde 1.5 değer kaybetti.
BÜYÜME TETİKLEYECEK
Doların yükselişinde kısa vadeli etkiler kadar bu yıla yayılacak gelişmeler ve beklentiler rol oynuyor. Listenin başında ise ABD ekonomisinin büyüme oranı yer alıyor. 2015’in mart ayında açıklanacak 2014 yılı ABD nihai büyüme oranının yüzde 3’ü geçmesi bekleniyor. Bu oran 2005 yılından bugüne en yüksek oran olarak kaydedilecek. Ayrıca ABD 2014’te 3 milyonun üzerinde iş yaratarak 1999’dan bu yana en iyi performansını gerçekleştirdi. İstihdam temposunun bu şekilde devam etmesi durumunda Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) artık bu sene yapmasına kesin gözüyle bakılan faiz artışını ilk 6 ay içinde ve daha hızlı bir artışla yapması da olası. Uzmanlar bu gelişmenin Amerikan varlıklarına ve dolara olan hücumu artıracağının altını çiziyor.
GERİSİ ÜMİT VERMİYOR
Doları yükseltecek ikinci ana damar ise hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde büyüme endişelerinin devam etmesi. Avrupa ve Japonya 2015’te tekrar yüksek büyüme temposu yakalamak için yüzlerce milyar dolarla ölçülen parasal genişleme programlarını hayata geçirecek. Bu durumda Euro ve yenin dolar karşısında değer kaybetmesine kesin gözle bakılıyor. Ancak büyüme sıkıntısı sadece Avrupa ve Japonya’ya özgü değil. 2015’te Rus ekonomisinin en iyimser tahminle yüzde 0.7 küçülmesi beklenirken Türkiye’de büyümenin yüzde 3’te kalacağı tahmin ediliyor. Ayrıca büyümenin lokomotifi olan Çin’de sanayi üretimindeki canlanmayı ölçen PMI verisinin 50.1 ile 18 ayın en düşüğüne gerilemesi Çin büyümesi konusunda da endişeleri artırdı. ALB Menkul Değerler Ekonomik Araştırma Müdürü Yeliz Karabulut’a göre ABD’nin diğer ülkelerden büyüme açısından olumlu ayrışması doların çekiciliğini artıracak.
Draghi konuştu Euro dibi gördü
AVRUPA Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi Avrupa’da fiyat istikrarını korumanın 6 ay önceye göre zorlaştığını ve deflasyon riskinin devam ettiğini söyledi. Draghi parasal genişlemeye rağmen siyasilerin vergi yükünü düşürmesi ve reform gerçekleştirmeleri gerektiğini söyleyerek topu Avrupa Birliği’nin diğer kurumlarına attı. Alman ekonomi gazetesi Handelsblatt’a konuşan Draghi tahvil alım sürecinde ülke tahvili alım yoluna da gidebileceklerini söyledi. Draghi’nin tahvil alımının geniş çaplı olabileceğine işaret eden bu yorumları euroda aşağı yönlü harekete yol açtı. Euro-dolar paritesi 1.2033 ile Haziran 2010’dan bu yana en düşük seviyeye geriledi.
