Gayri safi yurtiçi hasıladaki (GSYH) büyümenin TL’deki sert değer kaybı, finansal koşullardaki sıkılaşma ve iç talepteki yavaşlamanın etkisiyle üçüncü çeyrekte yüzde 2’ye gerilemesi, yılın tamamında ise yüzde 2.8 olması bekleniyor. Reuters’ın 15 ekonomistin katılımı ile yaptığı ankete göre üçüncü çeyrek büyüme beklentileri yüzde 0.5 ile yüzde 3, 2018 sonu beklentileri ise yüzde 1 ile yüzde 4.1 aralığında yer alıyor.
Ekonomik büyüme yıl başından bu yana ivme kaybediyor. GSYH ilk çeyrekte yüzde 7.4, ikinci çeyrekte ise yüzde 5.2 büyüdü. Ekonomistlerin tahminlerine göre büyümedeki ivme kaybı üçüncü çeyrekte belirginleşecek. Ekonominin ikinci çeyrekte yüzde 5.2 büyümesinin ardından finansal koşullardaki sıkılaşma, TL’deki değer kaybı, TCMB’nin sıkılaştırma adımları ve iç tüketimde yavaşlamanın etkisiyle son iki çeyrekte daralma bekleniyordu. Dolar/TL 5.3010/5.3050'den işlem görürken Euro/TL 6.0625/6.0705'ten işlem görüyor. Büyümenin öncü göstergelerinden takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi Ağustos’ta yüzde 1.7 arttı, Eylül’de ise yüzde 2.7 daraldı.
Veriler iktisadi faaliyette yavaşlamayı teyit ederken Temmuz Eylül dönemini kapsayan üçüncü çeyrekte büyümede pozitif alanda kalınacağına işaret etti. Tacirler Yatırım Başekonomisti Özlem Bayraktar Gökşen, üçüncü çeyrekte büyüme kompozisyonundaki değişimin hız kazanacağı söyleyerek, “Net ihracat katkısı aslında pozitif büyümenin tek nedeni. Yatırım ve tüketim tarafında göstergeler üçüncü çeyrekteki önemli bozulmanın sinyallerini vermişti. TL’deki sert değer kaybının ve finansal koşullardaki sıkılaşmanın sonucu iç talep koşullarında önemli bir soğuma görüyoruz” dedi.
Yüksek enflasyon ve cari açık gibi bozulan makro dengeler, şirketlerin artan döviz borcu, hükümetten ekonominin dengelenmesi için adım beklentileri, TCMB’nin para politikasına yönelik soru işaretleri gibi unsurların yanı sıra ABD ile bozulan ilişkiler kaynaklı siyasi riskler TL’nin bu yıl sert değer kaybetmesine yol açtı. Dolar/TL 13 Ağustos’ta illikit piyasada tarihi zirve olan 7.24 seviyesini test ederken, bu tarihte TL’nin dolar karşısında yılbaşına göre değer kaybı yüzde 47.5 oldu. Gökçen üçüncü çeyrekteki ivme kaybının ardından GSYH büyüme görünümünü birkaç çeyrek daha “olumsuz” gördüğünü ifade ederek, “2018 yılı tahminimiz yüzde 2.8. Gelecek sene yüzde 1.5 büyüme bekliyoruz” dedi.
Yıl sonu büyüme tahmini bir önceki GSYH anketine göre geriledi. Reuters’ın 17 Ekim’de 46 kurumun katılımı ile yaptığı ankette Türkiye ekonomisinin 2018’i yüzde 3.3 büyüme ile Yeni Ekonomik Program (YEP) hedeflerinin altında tamamlaması, TL’de gözlenen sert değer kaybının ardından ekonominin 2019’da resesyona girmesi bekleniyordu. YEP’te GSYH’nin yüzde 3.8 büyüyeceği tahmin ediliyor.
