lk 9 ayda vergi gelirleri yüzde 39.7 arttığı halde bütçe açığının 61.1 milyar liraya ulaştığını söyleyen uzmanlar, “Artan bütçe açıkları yeni vergi ve oran artışlarının, zamların habercisi” dedi.
Mali disiplinin bozulmasıyla vergi gelirlerindeki artışa rağmen bütçe açığı her yıl katlanıyor. Yılın ilk 9 ayında vergi gelirleri tahsilatı yüzde 39.7 artarak 808.4 milyar liraya çıktığı halde faize 142.3 milyar ödendiğini ve bütçe açığının 61.1 milyar lirayı aştığını belirten uzmanlar, “Yüksek bütçe açıkları kamu harcamalarında bir şeylerin yanlış gittiğine işaret ediyor” dedi.
Her yıl artan bütçe açıklarının yeni vergi ve oran artışlarının habercisi olduğunu vurgulayan uzmanlar, “Son 4 yıldır mali disiplin tamamen bozuldu. Bunu en bariz şekilde bütçe dengesindeki bozulmadan görebiliyoruz. 2019'dan itibaren faiz dışı denge de bozularak negatife döndü. Bunun anlamı artık borç faizini ödemek için de borçlandığımızdır” diye konuştu.
İlk 9 ayda 149.9 milyar lira olan gelir vergisi tahsilatının büyük bir kısmının işçi ve memurlardan kesilen gelir vergisi olduğunu belirten uzmanlar, “Kurumlar vergisinde ise tahsilat/tahakkuk oranı yüzde 67'de kaldı. Yaklaşık 950 bin kurumdan 121.6 milyar lira tahsilat yapıldı” dedi. 9 aydaki vergi tahsilatının yüzde 51.3'ünün yani 414.1 milyar lirasının sadece iki dolaylı vergiden (ÖTV ve KDV) elde edildiğini vurgulayan uzmanlar, “Vergi rekortmeni yine 84 milyon vatandaş oldu” dedi.
Yatırımlar geriledi Bütçede faiz giderlerinin payı arttıkça, yatırım ve diğer kalemler için harcama olanağının azaldığını belirten uzmanlar, “İlk 9 ayda faiz için bütçeden ödenen rakam 142.3 milyar TL iken, yatırım için yapılan harcama bu rakamın sadece yüzde 45.4'üne tekabül eden 64.6 milyar TL'de kaldı. 2006-2021 (9 aylık) döneminde bütçeden ödenen faiz tutarı 1 trilyon 47 milyar lira oldu” dedi.
Uzmanlar, 9 ayda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) tahsilatının geçen yıla göre sadece yüzde 5.6 artarak 150.8 milyar TL olduğunu belirterek, “Vergi kalemleri içinde önceki döneme göre artış oranı en düşük vergi ÖTV oldu. Mobil sistemi nedeniyle akaryakıttan alınmayan ÖTV'nin bundaki payı yüksek” dedi. ÖTV gelirlerinin 29.4 milyar TL'si petrol ve doğalgaz ürünlerinden, 48.6 milyar TL'si tütün mamullerinden, 45.9 milyar TL'si motorlu araç satışlarından, 15.6 milyar TL'si alkol ürünlerinden, 9.6 milyar TL'si dayanaklı tüketim mallarından, 1.4 milyar TL'si de kolalı gazozlardan elde edildi. Şans oyunları vergisinden de 4.1 milyar TL gelir elde edildiğini vurgulayan uzmanlar, “Vatandaşlar salgınla mücadelede galiba umudu şansa ve talihe bağladılar” dedi.
