Kıdem tazminatının tavanı yüzde 5.75 artarak, 7 bin 117.17 liraya çıktı. Hazine ve Maliye Bakanlığı, temmuz-aralık dönemini kapsayan Mali ve Sosyal Haklara yönelik genelge yayımladı. Genelgeyle, 2020’nin ikinci yarısında işçilere ödenecek kıdem tazminatı tavanı 7 bin 117.17 lira oldu. Çalışan ne kadar yüksek maaş alırsa alsın işveren, bu rakamın üzerinde kıdem tazminatı ödeyemeyecek. Bu senenin ocak-haziran döneminde ise kıdem tazminatı tutarı 6 bin 730,15 liraydı. Böylece, senenin ikinci yarısında kıdem tazminatı ilk altı aylık enflasyon kadar, yüzde 5.75 oranında artmış oldu.
Buna göre, 2020’nin ikinci yarısında kıdem tazminatına hak kazanan asgari ücretli çalışan, eğer 5 yıl aynı işyerinde çalışmışsa, damga vergisi kesilmeden 14 bin 715 lira kıdem tazminatı alabilecek. Ancak brüt ücreti 8 bin lira olan bir çalışan, 5 yıl çalışmışsa, 40 bin lira alması gerekirken, kıdem tazminatı tavanına takıldığı için 35 bin 585 lira tazminat alabilecek.
YÜZDE 8.33’ÜN SIRRI
Kıdem tazminatı, son günlerin gündemdeki konusu. Özellikle, kıdem tazminatında reforma gidilip, 2022 yılı başında tamamlayıcı emeklilik sistemine geçilecek olması ile birlikte konunun önemi daha arttı. Çalışanlar, kıdem tazminatındaki mevcut haklarını kaybetmek istemiyorlar. Peki, nedir, çalışanın hakkı? Kıdem tazminatında bir formül var; o da yüzde 8.33. Çalışanlar bu haklarından vazgeçmek istemiyor ama yüzde 8.33’lik oranın ne anlama geldiğini de pek bilmiyor.
Kıdem tazminatı, çalışana, her yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanıp, ödeniyor. İşverenlerin, her ay, çalışanın brüt ücreti üzerinden yüzde 8.33’ü şirket bilançolarında karşılık olarak ayırması gerekiyor. Bu yıl uygulanan asgari ücret 2 bin 943 lira. Buna göre işveren, asgari ücretli bir çalışanı için her ay 245.15 lirayı, yıllık da 2 bin 943 lirayı kıdem tazminatı adı altında ayırmak durumunda. Eğer bu çalışan asgari ücretli değil de aylık 3 bin 500 lira brüt maaş ile çalışıyorsa, aylık 291,5 lira, yıllık da 3 bin 500 lira kıdem tazminatına hak kazanıyor. İşte, kıdem tazminatında yüzde 8.33 formülü bu.
KIDEM TAZMİNATI NASIL ALINIR?
Çalışanın işveren tarafından işten çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışan kendi isteği ile ayrılırsa, kıdem tazminatını alamıyor. Çalışan iş yerinde 1 yıl çalıştıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanıyor. Bir yıldan az çalışanlar kıdem tazminatına hak kazanamıyor. Erkeklerde askerlik nedeniyle, kadınlarda evlilik nedeniyle işten ayrılma halinde kıdem tazminatı alınabiliyor.
Çalışan emekli olduğunda kıdem tazminatını alabiliyor. Çalışan emeklilik için gerekli prim gün sayısında doldurduğunda yaşı beklemeden tazminat alabiliyor. 15 yıllık sigortalılık süresini doldurup, 3 bin 600 gün prim ödeyenler kıdem tazminatına hak kazanıyor.
NASIL HESAPLANIYOR?
Çalışılana her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş ücret üzerinden kıdem tazminatı ödeniyor.
Bu ücretin içine ikramiye, prim, yol gibi tüm ödemeler de giriyor. Brüt ücret ile çalışılan yılın çarpımı sonucu toplam kıdem tazminatına ulaşılıyor.
Asgari ücretli bir çalışan 10 yıldır çalışıyorsa, 29 bin 430 lira tazminata hak kazanıyor. Yeni açıklanan kıdem tazminatı tavanı ile birlikte çalışanın maaşı ne kadar yüksek olursa olsun, bu yılsonuna kadar 7 bin 117.17 liranın üzerinde tazminat alamıyor.
Tabloda çalışanların çalışma yıllarına göre alabileceği kıdem tazminatı tutarı detaylı yer alıyor. Kıdem tazminatından sadece binde 7.59’luk damga vergisi kesinti yapılıyor.
