Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, martta tüketici fiyatlarının yüzde 0,99 arttığı, yıllık enflasyonun ise 0,03 puan azalarak yüzde 10,23'e gerilediği anımsatıldı.
Yıllık enflasyonun temel mal ve hizmet gruplarında gerilediği, gıda ve enerjide yükseldiği belirtilen raporda, "Gıda grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte işlenmiş gıda fiyatları etkili olurken, enerji enflasyonundaki artışta büyük ölçüde baz etkileri öne çıkmıştır. Temel mal grubu enflasyonunda alt gruplar geneline yayılan bir yavaşlama gözlenirken, hizmet enflasyonundaki düşüş görece sınırlı olmuştur. Bu gelişmelerle çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri bir miktar gerilese de yüksek seviyelerini korumuştur" ifadelerine yer verildi.
Raporda, mart döneminde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranlarının sırasıyla 0,31 ve 0,50 puan azalarak yüzde 11,95 ve yüzde 11,44 olduğu bildirildi.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde bir önceki aya göre enerji ve gıda gruplarının katkısının sırasıyla 0,16 ve 0,07 puan arttığı, temel mal ve hizmet gruplarının katkısının ise 0,23 ve 0,05 puan azaldığı kaydedilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Alkol-tütün ve altın grubunun katkısında ise önemli bir değişim olmamıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin 3 aylık ortalamalarına göre enflasyonunun ana eğiliminde düşüş gözlenmiştir. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki olumsuz görünüme bağlı olarak B göstergesindeki iyileşme daha sınırlı olmuştur. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda görece yatay seyrederken, temel mal grubunda gerilemeye devam etmiştir. Böylelikle çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi yavaşlamakla birlikte yüksek seviyesini korumuştur. Mart ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,53 yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan azalışla yüzde 9,26'ya gerilemiştir. Bu düşüşte, ulaştırma ve diğer hizmetler kalemleri belirleyici olmuştur. Ulaştırma grubu enflasyonu kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığına bağlı olarak gerilerken, diğer hizmetler grubunda ev aletlerinin onarımı ve paket tur kaynaklı baz etkileri öne çıkmıştır. Diğer taraftan, turizmdeki toparlanmaya paralel olarak konaklama hizmetleri enflasyonundaki artış eğilimi sürmüştür."
"ENERJİ GRUBU YILLIK ENFLASYONU YÜZDE 8,29'A ULAŞTI"
Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun mart ayında 1,00 puanlık düşüşle yüzde 13,93 olduğu, bu dönemde alt kalemlerdeki aylık fiyat artışlarına karşın, yıllık enflasyonun bir önceki yıldaki yüksek baza bağlı olarak tüm alt gruplarda gerilediği belirtildi.
Dayanıklı mal grubundaki fiyat artışında otomobil (yüzde 1,44) ile beyaz eşya (yüzde 1,12) kalemlerinin belirleyici olduğu kaydedilen raporda, diğer temel mal grubu fiyatlarında ise gecikmeli kur etkileri ve buna bağlı olarak ilaç fiyatlarında yapılan artışın mart ayına sarkan etkisiyle birlikte yüzde 1,24 arttığı bildirildi.
Raporda, temel mal enflasyonunun, birikimli maliyet etkileri ve talep koşullarındaki seyrin etkisiyle yüksek seviyesini koruduğu vurgulandı.
Enerji fiyatlarının mart ayında yüzde 0,32 arttığı hatırlatılan raporda, "Bu dönemde uluslararası petrol fiyatlarının ve Türk lirasının yakın dönemdeki seyrine bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 0,53 artış kaydetmiştir. Belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları yüzde 0,73 oranında yükselirken, tüp gaz fiyatları yüzde 0,97 oranında azalmıştır. Enerji grubu yıllık enflasyonu temelde baz etkisiyle 1,37 puan yükselerek yüzde 8,29'a ulaşmıştır" ifadelerine yer verildi.
"KIRMIZI ET FİYATINDA 3 AYDA YÜZDE 8,05 ARTIŞ"
Raporda, gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun mart ayında 0,10 puan artarak yüzde 10,37 olduğu belirtildi. Bu dönemde yıllık enflasyonun işlenmemiş gıdada bir miktar gerilediği ve işlenmiş gıda grubunda ise yükseldiği bildirildi.
Yıllık enflasyonu yüzde 6,31'e gerileyen işlenmemiş gıda grubunda taze meyve-sebze fiyatlarının ılımlı seyrettiği kaydedilen raporda, diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı et kaynaklı yüksek bir fiyat artışı gözlendiği vurgulandı.
Raporda, şu ifadelere yer verildi:
"Kırmızı et fiyatlarında mart ayındaki yükselişle (yüzde 5,12) birlikte ilk 3 aydaki birikimli artış yüzde 8,05 olmuştur. Süt fiyatlarındaki artışın devam etmesiyle bu üründe yıllık enflasyon yüzde 30'a yaklaşmıştır. Öte yandan, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 14,42'ye ulaşmıştır. Peynir ve diğer süt ürünleri ile ocak ayında ÖTV düzenlemesine gidilen alkolsüz içecekler grubunda yüksek fiyat artışları (sırasıyla yüzde 2,51 ve yüzde 1,46) sürmüştür. Ayrıca bu dönemde şeker fiyatlarında kaydedilen belirgin artış (yüzde 5,49) dikkat çekmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu yüzde 12,96'ya ulaşmıştır."
"ÜRETİCİ FİYATLARI KAYNAKLI MALİYET BASKISI GÜÇLÜ"
Raporda, yurt içi üretici fiyatlarının mart ayında yüzde 1,54 arttığı, yıllık enflasyonun 0,57 puan yükselerek yüzde 14,28'e ulaştığı anımsatıldı. Üretici fiyatlarında gözlenen artışta döviz kuru ve başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarındaki yakın dönem gelişmelerin belirleyici olduğu vurgulanan raporda, bu dönemde imalat sanayi yıllık enflasyonunun yüzde 14,77'ye yükseldiği bildirildi.
Uzunca bir süredir ağaç-mantar, ana metal, kağıt, plastik-kauçuk, metalik olmayan diğer mineral maddeler ve kimyasal ürünler gibi ara malı üreten kalemlerde yüksek fiyat artışlarının izlenmekte olduğu belirtilen raporda, şunlar kaydedildi:
"Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi artarak yüksek seviyesini korumuştur. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, mart ayında fiyatlar enerji grubunda yatay seyrederken, dayanıklı tüketim mallarında görece ılımlı bir artış göstermiş, diğer alt gruplarda ise güçlü artışlar kaydetmiştir. Ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik, hayvan yemleri ve temel kimyasal ürünler; sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları, metal yapı ürünleri ve makineler öne çıkmıştır. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletlerindeki artışa bağlı olarak yükselirken, dayanıksız tüketim malları fiyatları et ve et ürünleri, süt ürünleri, ilaç, meyve-sebze ile katı-sıvı yağlar kaynaklı olarak artmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir önceki aya kıyasla artarak güçlü seyrini korumuştur."
