Tüketici fiyatları mayıs ayında (tek bir ayda) yüzde 2.42 oranında arttı. Yıllık değişim (Geçen mayıs ayına göre fiyat artışı) yüzde 7.17 oldu.
- Bir ayda tüketici fiyatının bu oranda artması beklenmiyordu.
- Yılın ilk 5 ayında, yıllık artışın bu çizgiye çıkması olumsuz bir gelişmedir.
Sayın Erdoğan’ın dün seçim konuşmasında “fırçaladığı” İngiltere’de yayımlanan haftalık ekonomi dergisi “The Economist” düzenli olarak dünya ülkelerindeki enflasyon oranları hakkında bilgi verir.
The Economist’te yayımlanan bilgilere göre, ABD’nin enflasyonu yüzde 3.2, Euro Bölgesi ülkelerinin ortalama enflasyonu yüzde 2.8 oranında. Enflasyonu bizden daha yüksek ülkeler tabii ki var. Rusya’nın enflasyonu yüzde 9.6, Hindistan’ın yüzde 8.8, Arjantin’in yüzde 10.0 oranında. Ancak “Bizden yüksek enflasyonu olan ülkelere bakarak teselli aramak” doğru olamaz.
Gıda ve dolmuş yükseldi
Tüketici fiyatlarının genelinde yıllık artış yüzde 7.17 oranında ama, halkımızın en büyük harcama kalemi olan gıda ve alkolsüz içki harcamalarına konu olan mallarda fiyatlar bir yılda yüzde 12.61 oranında arttı.
Türkiye genelinde her gelir grubunda toplam harcamalarda gıda ve alkolsüz içki harcamalarının payı yüzde 26.78’dir. Fakat alt gelir grubunda bu oran yüzde 50’nin üzerine çıkar.
Ülke genelinde tüketim harcamalarında yüzde 15.15 ağırlığı olan dolmuş, taksi, vapur, otobüs ücreti gibi harcamaları kapsayan tüketim harcamalarında mayıs ayı itibariyle yıllık fiyat artışı yüzde 8.69’a ulaştı. Bu tür harcamalar da halkımız için önem taşıyan harcamalardır.
Mayıs ayında (bir aylık dönemde) giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki yüzde 11.68 oranındaki artış beklenmedik, şaşırtıcı bir artıştır. Yaz başlarken insanların giyim ve ayakkabıya daha az para harcadıkları sanılır. Bu fiyat artışını giyim ve ayakkabıya olan talebin canlılığına bağlamak güçtür.
Giyim eşyası imalatında üretici fiyatlarının bir yılda yüzde 26.07 oranında, deri imalatında üretici fiyatlarının yüzde 15.63 oranında artması, giyim ve ayakkabıda tüketici fiyatlarındaki artışın gerisinde maliyet enflasyonu olduğuna işaret etmektedir.
Gıda fiyatları enflasyonu da genelde tarımda üretimin yetersizliğinden ve tarım ürünlerindeki maliyet artışından beslenmektedir.
Pahalılıktan yakınanlar var
Mayıs ayı itibariyle 12 aylık ortalama fiyat artışı, üretici fiyatlarında yüzde 9.21 iken tüketici fiyatlarında yüzde 6.64’tür. Görülüyor ki üretici, fiyat artışını tam olarak henüz tüketici fiyatına yansıtamamış. Önümüzdeki dönemde üretici fiyatları tüketici fiyatlarını artırıcı baskısını sürdürecek demektir.
Halkımız genelde TÜİK (Devletin istatistik kurumu) tarafından açıklanan enflasyon rakamlarını beğenmez. Enflasyonun daha yüksek olduğu söylenir. Unutulan şudur:
(1) TÜİK’in rakamları ülke genelinde ve belli bir ürün sepetindeki fiyat değişimini yansıtıyor. “Enflasyon” her ülkede böyle izleniyor. (2) Tabii ki belli mallarda fiyatlar farklı oranlarda artabiliyor. Farklı mallarda, farklı oranlardaki bu artışlar “fiyat artışı” olarak adlandırılıyor. (3) Hane halkının harcanabilir geliri eğer enflasyon kadar artmamış ise enflasyon oranı ne olur ise olsun bu kesimdekiler “pahalılıktan” şikâyet ediyor.
Ülkemizde şimdilerde enflasyon hızlanır gibi... Tabii ki belli mallarda fiyat artışları enflasyon oranının üzerinde. Ama daha da önemlisi, bir süredir hane halkının harcanabilir geliri sınırlı ölçüde artıyor.
Enflasyonun gerisinde kalıyor. O nedenle hane halkı “pahalılıktan yakınıyor.”
Fiyatlar Beklenenin Üzerinde Artmaya Başladı
