Merkez Bankası’nın geçen hafta attığı sıkılaştırıcı adımların etkisiyle düşüş trendinde olan dolar, İran ile BM Güvenlik Konseyi üyelerinin nükleer programın sınırlandırılması konusunda anlaşması haberiyle üç haftanın en düşük seviyesi olan 2 TL’nin altına geriledi. Faiz de yüzde 9’un altına indi.
İran ile yapılan anlaşma haberiyle petrol ve altın fiyatlarında düşüş yaşandı. Altın fiyatları 5 ayın en düşük seviyesi olan 1.244 dolara kadar geriledi. Emtiaların yanı sıra dolardaki değer kaybının etkisiyle BIST endeksi prim yaptı. Endeks yüzde 1.1 primle 76.521 puana çıktı. Bu arada, İran’a yaptırımların hafifleyeceği beklentisiyle bazı hisselerin hareketli olduğu görüldü. Tüpraş hisseleri yüzde 3.7, Gübre Fabrikaları da yüzde 6 prim yaptı. Giderlerinin büyük kısmı yakıt olan havayolu şirketlerinin hisseleri de hareketliydi.
‘Türkiye öne çıktı’
Akbank Ekonomik Araştırmalar tarafından yayınlanan rapora göre, İran’la ilgili haberden gelişmekte olan ülkeler içinde petrol ithalatçısı olan ve yüksek cari açık veren Türkiye, Hindistan ve Güney Afrika olumlu etkilendi. Petrol ihracatçısı Rusya,
Brezilya ve Endonezya ise bu gelişmelerden olumsuz etkilendi. Raporda şöyle denildi:
“Petroldeki gerilemenin sürmesi halinde, global fonların, gelişmekte olan ülke sepeti içinde, petrol ihracatçısı ülkelerin varlıklarından ithalatçı ülke varlıklarına geçmesini öngörüyoruz. Böyle bir senaryoda Hindistan ve Türkiye öne çıkan ülkeler.”
‘Merkez’in güçlü TL isteği sonuç verdi’
Gökhan Uskuay Global Menkul Stratejist
“Merkez Bankası, geçen haftaki toplantısıyla birlikte Türk lirası likiditesini azaltan ve fonlamayı gecelikte yoğunlaştıran kararlar aldı. Sonuç olarak, Merkez Bankası’nın daha güçlü TL isteği sonuç verdi. Türk lirasında değer kaybı sona erdi. Kısa vadeli faiz ve TL oynaklığı azaldı.
Öte yandan, İran ile ilgili anlaşmanın Türkiye için net etkisi jeopolitik riskin azalması anlamına geliyor. Merkez Bankası’nın attığı adımlarla Türkiye son bir haftada zaten en fazla değer kazanan para birimi. Doların 2 TL’nin altına gerilemesi İran raslantı oldu.”
‘TL dış şoklara karşı daha güçlü kalabilir’
Banu Kıvcı Tokalı / Halk Yatırım Başekonomist
“Küresel likidite politikalarındaki değişim ve normalizasyon sürecinin ılımlı bir hızla gerçekleşeceği, dolayısıyla gelişen ülkelere para politikalarında duruş değişiklikleri için zaman tanıyacağı görüşünü destekleyen veriler piyasalarda risk iştahını destekliyor.
Bu ana ek olarak, TL’deki değer kazanımının daha belirgin gerçekleşmesinde para politikasında öngörülebilirliğin artırılmasındaki kararlılığın devam etmesi de etkili oluyor.
TCMB’nin son toplantılarında, politika faizini piyasa göstergelerine yaklaştırarak araç çeşitlililiğini azaltmış ve parasal sıkılaştırmada geleneksel duruşa yaklaştığı izlenimi vermesi kur volatilitesinin azalmasında önemli etken. 2014 para politikası açıklamalarında ‘öngörülebilirliğin artırılması’ hedefinde ek adımların gelmesi durumunda, TL’nin dış şoklara karşı daha güçlü kalması beklenebilir.”
‘FED ve Avrupa tekrar gündeme gelecektir’
Veyis Fertekligil / T-Bank Başekonomist
“İran ile BM üyelerinin anlaşma yapması her ne kadar geçici bir anlaşma olup şimdilik 6 aylık gibi bir süreyi kapsasa da Türkiye için de olumlu bir gelişme. Anlaşmanın içeriğinde petrol ve altınla ilgili ticaretin bir bölümünün serbest bırakılması da var. Bunun karşılığında İran nükleer programını sınırlamayı ve kontrol altına alınmasını kabul etmekte.
Daha geniş bir anlaşma için görüşmeler sürecek. Türkiye’de özellikle petrol ve altın ticareti açısından bundan yararlanacaktır. Piyasalar şu an için olumlu bir tepki verdi. Ancak, önümüzdeki günlerde küresel piyasalardaki diğer sorunlar gündemde kalmaya devam edecek. FED’in aralıkta tahvil alımlarını azaltmaya başlaması olasılığı var. Ayrıca, AB ekonomilerinin bir türlü toparlanamaması da izlenecek konular arasında.”
