Suriye ve Irak’ta büyük toprak parçalarını ele geçirerek ‘İslam Devleti’ iddiasıyla hilafet kuran cihatçı örgüt IŞİD’in yönetimi mercek altına alındı. İngiltere’de yayımlanan Financial Times gazetesi, IŞİD’in hüküm sürdüğü bölgelerde ekonomik hayatı inceledi. “IŞİD ekonomisi” başlıklı haberde; artan vergiler, hizmetlerin kötülüğü ve fiyatların yükselmesi nedeniyle halk nezdinde IŞİD’den duyulan memnuniyetsizlik işlendi.
İsmi güvenlik nedeniyle açıklanmayan, yerel bir muhabirin yaptığı görüşmeler ekonomik sıkıntılara ışık tutuyor. 40 yaşındaki bir Iraklıya göre ‘İran savaşı sırasında, Saddam dönemindeki yaptırımlar bile şimdiki durumdan kötü değil’.... Yıllardır biriken tepkiyle IŞİD’in ilerleyişine başta destek veren Sünnilerin bakışı da yoksullukla zamanla değişmiş. Cihatçı örgütün devlet rolünü oynamaya çalıştığı alanda birçok Suriyeli ayda yaklaşık 115 dolarla (266 TL) geçinmeye çalışıyor. Ekmek fiyatları neredeyse iki kat artarak bir dolara (2,32 TL) yükseldi. Bu sayı, bazı Suriyeliler için günlük harcamalarının üçte birine denk. Sivil halk geçim sıkıntısını en ağır şekilde yaşarken, yabancı cihatçıların aylık kazandığı para onların beş katı...
Haberde IŞİD’in kontrolü altındaki topraklarda sınırları kaldırdığını söylemesine rağmen kullanılan para birimlerinin farklı olduğuna şu ifadelerle dikkat çekiliyor: “Musul (Irak) ile Rakka (Suriye) arasındaki yolda seyahat edenler yanlarına Irak‘ta Irak dinarı, yol için ABD doları, varınca da Suriyeli poundu almalı”. Devlet memurlarının maaşları bankalara yatmaya devam ederken paranın önemli kısmına cihatçı militanlar el koyuyor; Musul sokakları halkın jeneratörleri ile aydınlanıyor.
Bankanın kasası kilidi olmayan dolap!
IŞİD’in ekonomiyi döndürme girişimleri halkın yoksulluğuyla sonuçlanırken tarım arazilerinde de parlak sonuçlar alınamıyor. Daha önce Suriye yönetimine bağlı çalışan ve Ömer olarak tanıtılan bir ziraat mühendisi Financial Times’a, Rakka’daki tarım alanlarının yüzde 70’inin ekildiğini belirtti. Fakat toplanan mahsülün Türkiye ya da Suriye rejiminin kontrolündeki alanlarda faaliyet gösteren tüccarlara satılması kolay gerçekleşmiyor. Ömer’e göre, teknik bilgisi bulunmayan IŞİD militanları traktör gibi birçok tarım aracını kullanamıyor.
Öte yandan, IŞİD devletleşme çabalarına hız vermeye devam ediyor. Daily Beast haber sitesinde yer verilen bir iddiaya göre, IŞİD Musul’da bir banka açıp kendi para birimini dolaşıma sokmak istiyor. Fakat, Musul halkına göre bankanın ‘güvenli kasası’nın üzerinde hiçbir kilit olmayan bir tel dolap olması güven duyulmasını ciddi biçimde zorlaştırıyor. IŞİD elinde rehin tuttuğu İngiliz gazeteci John Cantlie’ı Musul pazarında alışveriş yaparken gösteren görüntüleri propaganda amacıyla Youtube üzerinden yayınlamıştı.
