KÜRESEL krize rağmen büyümesini sürdürerek dünya ekonomisi içindeki ağırlığını artıran Çin, Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerin Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi kuruluşlarda daha fazla rol alması gerektiği görüşlerinde Türkiye’nin de adı öne çıkmaya başladı. Uluslararası finans merkezi projesi kapsamında adının daha fazla anılmasının da etkisiyle, Dünya Bankası’nın genel merkezinin ABD’den taşınması tartışmalarında İstanbul da adaylar arasında yerini aldı. Kemal Derviş’in Başkan Yardımcılığı görevini yürüttüğü ABD merkezli Brooking Enstitüsü Kıdemli Uzmanı ve ABD eski Hazine Bakanlığı Ekonomisti Lex Rieffel, bir süredir uluslararası piyasalarda dile getirilen Dünya Bankası ve IMF’nin genel merkezinin artık ABD’den başka bir ülkeye taşınması gerektiği tartışmalarında Türkiye’yi adres gösterdi.
En iyi aday İstanbul
Rieffel, China Daily gazetesinde kaleme aldığı makalesinde, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan küresel dünya ekonomisinin mimarisinin değişmesinin artık zamanının geldiğini belirterek, şunları dile getirdi: “Ekonomik ağırlığın gelişmiş ülkelerden, gelişmekte olan ülkelere doğru kaydığı günümüzde, Dünya Bankası için yeni bir adres bulunması gerektiği kesin. Bundan sonrası için bir tek soru kalıyor; Dünya Bankası değişen küresel ekonomi haritası içinde nerede konumlanmalı? Afrika, Asya ya da Latin Amerika. Dünya Bankası’nı bu bölgelerden herhangi birine yerleştirmeniz diğer bölgelerle gereken entegrasyonu engelleyebilir. Bu durumda Avrupa ve Asya arasında gerçek bir köprü rolü üstlenen İstanbul, Dünya Bankası’nın yeni lokasyonu için en iyi aday gibi görünüyor.”
Aynı saat dilimi avantaj
Türkiye’nin aynı anda hem doğuya hem de batıya yakınlığının reddedilemez olduğunu kaydeden Reiffel, şöyle devam etti: “Belki bir başka aday gelişme konusunda başarı öyküsü sayılan Malezya olabilir. Ancak Türkiye Avrupa ile aynı zaman diliminde olması açısından daha güçlü bir aday. Dünya Bankası’nın genel merkezi İstanbul’a daha çok yakışır. Tabii bütün bunlar ABD’nin Dünya Bankası’nın taşınmasına razı olmasıyla gerçekleşebilecek olaylar. ABD’nin artık global kurumların daha da global algılanmasına izin verecek politikaları benimsemesinin zamanı geldi.”
En az biri taşınmalı
Reiffel, şunları anlattı: “Dünya Bankası ya da IMF gibi dünya ekonomisi için önemli iki kurumdan en az biri ABD’den taşınmalı. Bunlardan Dünya Bankası’nın taşınması daha anlamlı görünüyor. Çünkü Dünya Bankası’nın ABD tarafından yürütülen herhangi bir operasyonu yok. Ancak ABD, dünyanın en büyük ekonomisi olmayı ve en derin piyasalara sahip olmayı sürdürdüğü sürece IMF’nin bu ülkede kalması anlaşılabilir. Dünya Bankası’nın operasyonları ise, ağırlıklı olarak gelişmekte olan ülkelere yönelik.”
Ev sahibi ülkeye binlerce kişilik istihdam sağlıyor
DÜNYA Bankası’nın taşınmasının bazı maliyetleri olabileceğini vurgulayan Lex Reffel, “Daha önce benzer kurumların taşınmasıyla ilgili en büyük masraf kalemi binanın inşaatı gibi maliyetler, yeni evsahibi ülke tarafından karşılanıyor. Bu durum yeni kurumun sağlayacağı binlerce kişilik istihdam ve etkinliklerden sağlanacak gelirlerle ev sahibi ülke için avantaj olarak bile görülebiliyor” dedi. 124 ülkede ofisi bulunan Dünya Bankası’nın 10 binin üzerinde çalışanı bulunuyor. 168 ülke vatandaşının oluşturduğu çalışanların 3’te ikisi Washington’daki 3’te biri ülke temsilciliklerinde çalışıyor.
Taşınması etkinliğini artıracak
LEX Rieffel, Dünya Bankası’nın ABD’den taşınmasıyla ilgili gerekçeleri şöyle sıraladı:
Dünya siyaseti ve ekonomisi artık ABD merkezli değil.
Dünya Bankası ve IMF politikalarının benimsenmesi için küresel anlamda temsil edilmesi ve geniş kesimlerce desteklenmesi gerekiyor.
Dünya Bankası’nın ABD’den taşınması, küresel krizin başından bu yana dile getirilen küresel yönetişim sistemine geniş çaplı geçerlilik kazandıracak.
IMF ve Dünya Bankası’nın Washington’da aynı cadde üzerinde karşılıklı yer alması, dünya kamuoyunda iki kurum arasında aslında bir farklılık olmadığı algısı yaratıyor.
Dünya Bankası’nın Washington’dan taşınması bankanın personeline de olumsuz etki yapmayacak. Her milletten insanın görev aldığı banka çalışanlarına Washington’daki hayat standardını sunacak çok şehir mevcut.
IFC, 30 ülkeyi İstanbul’a bağladı
DÜNYA Bankası, geçen yıl bağlı kuruluşlarından Uluslararası Finans Kurumu’nun (IFC),İstanbul’daki bölgesel ofisini büyütmüş, Washington dışında yer alan ilk operasyon merkezi haline getirmişti. 2010 yılına kadar Güney Avrupa ve Orta Asya’da 13 ülkeye hizmet veren IFC’nin İstanbul Ofisi, şu anda İstanbul Operasyon Merkezi adı altında Avrupa ve Orta Asya, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’yı içeren EMENA bölgesinde 30 ülkeye hizmet veriyor.
